Yahudilerin yeniden inşâ etmek uğruna Mescid-i Aksa’yı yıkmaya çalıştıkları Süleyman Mabedi, yaklaşık 12 bin yıl önce inşâ edilmiş. 4 bin yıl sonra da Babil hükümdarı Nabukadnezar tarafından yıktırılmış. Süleyman Mabedi’nde, ismi bize çok tanıdık gelen ama aslında epeyce ilginç olan bir günah çıkarma ayini vardı; Günah keçisi. Bilindiği üzere, hiçbir günahı olmamasına rağmen bütün suçlamaların odağı hâline getirilme durumu için günah keçisi ilan edilme tabiri kullanılır. Yahudilerdeki günah keçisi ritüelinin ayrıntılarına vakıf oldukça bu deyimin, Türkçeye Yahudi kültüründen geçmiş olabileceğini anlıyoruz.
Günah keçisi, bir tür kaparot ayinidir. Kaparot lafzı, İbranicenin amcaoğlu sayılan Arapçada tam olarak kefaret demek. Günah keçisi ayini, Yahudilerin çok önem verdikleri Yom Kippur (kefaret günü)’da yaptıkları bir günah çıkarma ayini olarak dikkat çeker. Günah çıkarma işi, bir erkek keçi üzerinden yapılırdı. Mabedin baş kâhini, Yahudi toplumunun birikmiş günahlarını çıkarıp erkek bir keçiye yükler ve günah yüklü bu keçiyi, o birikmiş günah yüküyle beraber çöllere salardı. Böylece, Şeytanın bile aklına gelmeyecek bu yöntemle Yahudi halkı, sözüm ona, anadan yeni doğmuşçasına pîr u pâk olur çıkardı.
Yahudilerin, günahlarını neden başka bir hayvana değil de özellikle keçiye yükledikleri akıllara takılabilir. Bunun cevabı çok basit; çünkü Yahudilere göre keçi, çirkinliği itibariyle Şeytana benzer ve Şeytanla özdeşleştirilir. O yüzdendir ki keçi kelimesinin İbranicedeki karşılığı aynı zamanda Şeytan anlamına da geliyor. Yani İbranicedeki sa’ir kelimesi hem keçi hem de şeytansı varlıklar için kullanılır. Keçinin bütün günahı çirkin olmak anlaşılan. Zavallının hem kendisi hem de bahtı çirkin.
Süleyman Mabedi yıkıldıktan sonraki kaparot ayinlerinde güncellemeye gidilmiş; keçinin yerini tavuk ve horoz gibi kümes hayvanları almış. Günahkâr kadınlar beyaz tavuğa, erkekler ise beyaz horoza günah geçirmeye başlamış. Hamile kadınlar için bile bir hâl çaresi düşünülmüş. Eğer kadın hamile ise iki tavuk ve bir horoza iş düşer. Tavuğun birisi hamile kadın için, diğer tavuk ve horoz ise cinsiyeti belli olmayan muhtemel erkek veya kız çocuğu için; yani iş şansa bırakılmaz.
Tavuk veya horoz, senelik günahlarından bir çırpıda kurtulmak isteyen Yahudinin başının üzerinde, saat yönünün tersi istikametinde üç defa döndürülür. Bu sırada o kişi, başının etrafında dönmekte olan tavuğu kastederek, “Bu benim kefaretimdir, benim yerime bu tavuk ölecek, ben ise sağlıklı ve uzun bir hayat yaşayacağım” der. Böylece o kişinin önceki Yom Kippur’dan beri işlediği bütün günahlar, o masum tavuğa ihâle edilmiş olur. Tavuk, artık günahkar bir tavuktur.
Yahudilerin........