Miladi Yeni Yıl... |
Osmanlı'da 3 resmi takvim vardı.
Hicri, Rumi, Miladi..
Hicri Takvim, Kameri bir takvimdir ve başlangıç olarak Hicret’i alır.
Rumi takvim, aslında mali bir takvimdir.
Osmanlıda herkes kendi takvimi kullanırdı.
Kemalistler yeni bir takvim getirmediler.
Görünür takvimi tekleştirdiler.
Yahudi ve Hristiyan takvimini yasaklamadılar ama Rumi takvim fiilen son buldu.
Hicri Takvim dini günleri belirlenmesi için serbest bırakılırken, yasada Hicrî Kamerî ayların başlangıcını rasathane resmen tespit etmesi hükme bağladı.
Mesela bu gün, orduda askerlik yapan bir Yahudi’ye Cumartesi günü görev veremezsiniz.
Yahudilerin dini günlerinde de öyle.
Ama bir Müslüman, Ramazan ya da Cuma günleri için aynı imkana sahip olmayabiliyor.
26 Aralık 1925'te kabul edilen 698 sayılı "Takvimde Tarih Mebdei’nin Tebdil’i Hakkında Kanun" ile 1 Ocak 1926'dan itibaren resmi takvim olarak Miladi takvim benimsendi. Bu Kanunun 3. maddesi açıkça şöyle der: "Hicrî Kamerî takvim öteden beri olduğu üzere özel hallerde kullanılır. Hicrî Kamerî ayların başlangıcını rasathane resmen tespit eder."
Bu madde, Hicri takvimin dini günlerde (Ramazan, Kurban Bayramı, kandiller vb.) kullanılmaya devam edeceğini güvence altına alır.
Ancak bu düzenleme siviller ile ilgilidir. Bugün hala, mesela Cuma namazı saati, okullar, resmi daire, TSK için tartışmalıdır.
Ay isimlerine gelince Bizim ay isimlerinden sadece Ocak, Ekim ve Aralık Türkçedir. Şubat Şabat’tan, Mart Roma savaş tanrısı Martius’tan, Nisan İbraniceden, Mayıs, Mai’den yine bir Roma tanrısından, Haziran Arabca, Temmuz İbranice Ağustos Pagan Roma’nın Tanrı kıralından, Eylül İbranice’den Kasım Arabça’dan gelir. İbranice ayların bazıları Aramicede de var bu arada.
Miladi takvimde Şubat bazan 28 bazan 29 çekiyor ya, mesela 29 Şubatta doğan birinin bu takvime göre doğum günü olmayabilir.
Çünkü Güdük aylarda doğum günü kayıb olur. 2024’te Şubat 29 çekmişti. Bundan sonra Şubat 2028’de 29 gün........