Tarih çoğu zaman büyük liderlerin gölgesinde anlatılır; ama gerçekte çarkları döndüren şey ne kılıçtır ne retorik. Medeniyetleri asıl yönlendiren, yeni bir güç dengesi yaratan teknolojilerdir. Bugünün yapay zekâ algoritmaları neyse, MÖ 1200’lerde Fenike kıyılarından suya indirilen o yelkenli de oydu: Dünyanın işleyiş mantığını kökten değiştiren bir altyapı devrimi.

Fenike gemisi sadece denizleri aşmadı; sınırların anlamını da aşındırdı. Kara yollarının ağır ilerleyen kervanlarına mahkûm bir ekonomiyi, dalgaların taşıdığı hızlı ve esnek bir sisteme dönüştürdü. Bu dönüşüm, antik dünyanın ilk gerçek küreselleşmesiydi. Bugün “tedarik zinciri” dediğimiz şey o zaman bir yelkenin rüzgârla şişmesinden ibaretti. Ve o şişme, siyasi güç haritalarını da değiştirdi.

Çünkü ticaret hızlandığı her dönemde devletlerin otoritesi sarsılır. Fenikeliler, hiçbir imparatorluk kurmadılar; fakat imparatorlukların zayıf noktalarını gösterdiler. Malların dolaştığı yerde fikirler, fikirlerin dolaştığı yerde yeni sınıflar ve yeni çıkar ağları ortaya çıkar. Bu nedenle Fenike yelkenlisi, sadece ekonomik bir devrim değildi—politik bir depremdi. Sarayların kontrol........

© Günışığı Gazetesi