Anayasa’nın “Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler” bölümünün 54. maddesinde grev hakkı, “Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında, uyuşmazlık çıkması halinde işçiler grev hakkına sahiptirler” ifadeleri ile grev yasal dayanağa kavuşturulmuştur.
Grev hakkı dünyada işçi sınıfının yasalardan önce “fiili olarak grev yaparak” kazandığı bir haktır. İlk olarak 1820’li yıllarda İngiltere’de “Big Holiday” adı ile işçiler genel greve gitmiştir. Bu grev sonrası İngiltere’de sendikalar ilk defa yasallaşmıştır.
İşçi sınıfı mücadelesinin geç başladığı ya da zayıf olduğu ülkelerde bile grev hakkı yasalara girmiştir.

Anayasanın ilgili hükmünden, grev hakkının sadece işçilere tanındığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Ancak değişen sınıf dinamikleri sonucu grev, yasadaki adıyla, “kamu görevlileri” olan kamu emekçilerinin de sıklıkla başvurduğu ve kabul ettirdiği bir hak arama mücadelesi yöntemidir.

1990’lı yıllarda kamu emekçilerinin fiili meşru sendikal hak alma mücadelesinde, ülke genelinde kamu iş kollarında önemli grevler gerçekleşti. 20 Aralık 1994 grevi bunlardan birisiydi. Bu grev, hazırlık süreci ve sonuçları bakımından kendine özel bir grev olması nedeniyle tarihteki yerini aldı. Gerçekten bu greve sendikalar diğer grevlere göre iyi bir hazırlık yapamamıştı. O dönem genel merkez telefonlarının borçtan dolayı kesik olduğu bir zamanda, tüm iş kollarında kamu emekçileri greve gitmişti.

Grev hükümeti oldukça sarsmış ve sendikalara yönelik yoğun bir baskı siyaseti başlatmıştı. Böylece tüm iş kollarında yoğun bir adli ve idari soruşturma süreci başlatılıyordu. İdari soruşturmalarda gerçekleştirilen grev anayasa dayanak gösterilerek yasadışı kabul edilerek kamu emekçilerinden savunmalar alındı, cezalar verildi.

Aslında o dönem sendikal etkinlik ve eylemlerin çoğu zaten yasal değildi. Gücünü meşruluktan yani haklılıktan alıyor, fiili olarak evrensel hukuku esas alarak bir mücadele ile milyonlarca kamu........

© Güneydoğu Ekspres