Gerçekte sağlıkta özelleştirme neydi?
Sağlıkta özelleştirme, yıllar önce merkezden halka, sağlık hizmetlerinin özel sektör tarafından sunulması olarak anlatıldı.
Ancak pratikte gerçekleşen özel sermayenin klinikler, dal merkezleri, hastaneler ve tanı merkezleri kurarak, kamu kaynakları özerinden, hiçbir insani değer tanımadan sınırsızca para kazanması oldu. Son dönemde özel hastanelerdeki bebek ölümleri bunu net olarak ortaya çıkardı.
Sağlıkta özelleştirme nasıl ortaya çıktı? Sağlığın özelleştirilmesi ülkenin ihtiyaçlarından ortaya çıkmadı. Toplumda bir talep olarak gündeme gelmedi. Esasen sağlıkta özelleştirmeyle kastedilen sağlığın piyasalaştırılmasıydı.
Sağlıkta özelleştirme 1970’li yıllarda Dünya Bankası, IMF gibi emperyalist büyük kuruluşlarca üçüncü dünya ülkelerine dayatıldı.
IMF borçlu ülkelerden kamunun sağlık alanından çekilmesini istiyordu. Böylece genel bütçeden sağlığa ayrılan pay düşürülecek, kamunun sağlığa yatırımı azaltılacak ve özel sektörün önü açılacaktı.
Neoliberal politikalar güvenlik dışında temelde kamu hizmetlerinin tümünü piyasaya açmayı hedefliyordu.
Bir kamu hizmeti olan sağlık piyasaya açılması hükümetlerin birincil işleri arasına girdi. Hastalar ve hastalıklar üzerinden para kazanma ve sermaye biriktirme hedefleniyordu.
Böylece hekimler patron ve işçileşme ikilemine sürüklendi. Bu sürüklenme öncelikle mesleği kimliği vuruyor, sağlıkta şiddetin önünü açıyordu.
Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sağlıkta özelleştirme 1980’lere gelinirken gündeme geliyordu. Sene başında 24 Ocak kararları diye alınan kararlar, kamu hizmetlerini de serbest piyasaya açmayı öngören kararlardı.
12 Eylül 1980 darbesiyle neoliberal politikaların önü tamamen açıldı. Bu kararlar gereği Tam Gün Yasası kaldırıldı. Sağlık çalışanlarının gelirleri düşürüldü. Özlük ve mesleki hakları kısıtlandı. Bunlar sağlıkta bir kriz yaşandığından değil, sağlıkta özelleştirmenin altyapısı için yapılıyordu.
12 Eylül sonrası tüm hükümetler sağlıkta özelleştirmeyi kararlılıkla savundu. Ve pratikte alınan sert önlemlerle özelleştirmenin önü, sınırsızca açıldı. Sağlığa ayrılan bütçe kısıtlandı. Kamu yatırımları durduruldu.
Sağlık çalışanları buna karşı, beyaz eylemler ve........