Cumhuriyetimiz eskilerin deyişiyle “bir asrı” iki yıl önce geride bıraktı. Yüzyılı aşkın süre içinde 12 Cumhurbaşkanı ve 32 Başbakan görev aldılar. CHP bu süreçte örgütsel varlığını yaşadığı güçlüklere karşın sürdürdü. Milli Mücadelenin siyasal örgütüydü. Kurtuluş Savaşı’nın bitiminde siyasal partiye dönüştü. Tek parti iktidarı olarak adlandırılan, 1923-1950 yılları arasında 27 yıl süreyle iktidarda kaldı. İlk çok partili ve gizli oy ile yapılan, seçimlerin sonunda iktidarı Demokrat Parti’ye devretti. DP kurucularının çekirdek kadrosu daha önce CHP’de görev alanlardan oluştu.

Tek parti iktidarının 27. yılında aynı zamanda Cumhuriyetin kurucu siyasal örgütü olan, CHP ‘nin iktidarı serbest seçimle ve sorunsuz olarak sona erdi. Gelişmenin ardında, İnönü’nün 1947 yılında başlayan, ülkenin dış politikasındaki köklü değişikliklerin olduğu söylenebilir. CHP ‘nin iki Cumhurbaşkanı; kurucu iradeyi temsil eden Atatürk ve İnönü’ydü. Oysa onların seçilmeleri de İnönü’nün görevini Bayar’a teslimi kadar kolay olmamıştı. Günümüzde üzerinde pek durulmayan, derin mücadeleler sonucunda seçildiler.

İnönü iktidarı DP’ye bırakırken, partisinin siyasal etkileri özellikle yargı, sivil ve askeri bürokraside hayli güçlüydü. 1950-1960 yılları arasındaki 10 yıllık süreçte, DP Bayar- Menderes ikilisinin yönetimi, bürokrasinin gücünü bir türlü kıramadı.

Üstelik iç politikadaki etkileri günümüzde de hissedilen ABD , 1950 seçimlerinden sonra oluşan, DP iktidarına yardım anlaşmalarıyla destek verdi. Ülkede Amerikan rüzgarları estirildi. “Amerika, Amerika, beraberdir Türkler seninle” nakaratının belleklerde kaldığı, şarkılar radyolarda yayınlandı. Okullarda sayılarla........

© Gazete Pencere