Tuğla |
Adrian Lyne’in (1993 )ABD yapımı Ahlâksız Teklif ( İndecent Proposal) adlı filminde, genç bir karı –kocanın başına gelen – ki filmin ismidir – o tatsız olaydan sonra, başarılı bir mimar olan David (koca) kapıldığı değersizlik duygusundan kurtulmayı umarak yeteneklerinin çok altında mütevazı bir atölyede işe başlar. Yaşını başını almış öğrencilere ders verirken elinde tuttuğu tuğlayı göstererek “bu nedir” diye sorar. Tabii ki o bir tuğladır , öğrenciler onun şaka yaptığını düşünerek gülümserler. David, ABD’nin en tanınmış mimarlarından Louis Kahn’a atfen , “ bir tuğla bile olduğundan daha iyi bir şey olmak ister , biz de öyle olmalıyız” der. Ama Louis Kahn, sokakta ölü bulunduğunda onunla ilgilenen olmamıştır. David, sistemin toplumdaki gerçek değerlerin parlamasını istemediğini öne sürerek sistem eleştirisine girişir. Hangi sistem?
Gülü tarife ne hacet! Hele başkan Trump’ın desteklediği İsrail hükümetinin dün, Filistinli tutsaklara idam cezasını meclisten geçirdikten sonra insanın aklına , bir kitap adı olan “İpin Koparan Kapitalizm”(Unleashed Capitalism) geliyor.
Artık sömürü düzeni yalnızca emeğin sömürüsü değil, çevrenin, doğanın, gezegenin sömürüsüdür. (Trump, ABD’de iklim krizi sansürü koydu, onu da becerdi!) Bunun karşılığında bir avuç insan servete kavuşturuluyor. Güvenilir kaynaklara göre bugün, ABD’de hükümet kapandığı( Goverment Shut down) için 4 milyon çalışana ve sosyal yardımla geçinen 40 milyon kişiye yasal hakları olan ödemeleri yapılmıyor.
Sansasyonel konusuyla ilgi çeken Ahlâksız Teklif , gerçeği görmek için bazen bir filmden bile ipuçları yakalanabileceğinin tipik bir örneği sayılabilir. Genç çift, maddi sıkıntı içindedir ve bankadan aldıkları mortgage kredisini ödeyemezlerse evlerini ve arazilerini kaybedeceklerdir. Halkı borçlandırarak iradesini zayıflatmak bizim bilmediğimiz bir şey değildir. Yalnız ABD’de değil, bir çok ülkede ve bizde uzun vadeli konut kredisi (mortgage)uygulamalarının yarattığı krizin dar gelirli kesimler üzerinde yıkıcı etkiler bıraktığını görmekteyiz. Uzmanların deyişiyle ekonomiden, politikadan, toplumdan hem ulusal/yerel hem küresel ölçekte dışlanmaysa, “insanlıktan tümden dışlanma” demektir. (İnsanlık onuru ölmedi henüz!) Öte yandan sistem artan işsizliğe karşı kitlesel çözüm üretememektedir. Genç çift de daha fazla direnemeyerek ihtiyaçları olan bir milyon doları sağlamak........