Tarihçi İlber Ortaylı’nın, Atatürk ve 10 Kasım’ın az bilinen yönlerini anlatırken, “Yahudi Mimar Bruno Taut’u da unutmamak gerekir, bu önemli günde onun da anılması gerekir” dediğine birkaç yerde denk gelmiştim.[1] 10 Kasım 1938’de Mustafa Kemal’in ölümü üzerine, bir anıt mezar yapılana dek Ankara’da Etnografya Müzesinde hazırlanacak bir katafalka konulmasına karar verilmişti. Ancak ortada bir katafalk yoktu. İşte Prof. Bruno Taut böyle bir zamanda imdada yetişir ve hasta olmasına karşın aralıksız çalışarak 36 saatte projeyi hazırlar. Karşılık olarak verilen 1000 lirayı da kabul etmeyip, sadece bir teşekkür mektubu verilmesini ve öldükten sonra Türkiye’de gömülmesine izin verilmesini ister. İstekleri kabul edilir ve Taut da hastalığını yenemeyerek Atatürk’ten bir buçuk ay sonra, 24 Aralık 1938’de yaşamını yitirir. Bugün onun ölüm yıldönümü.
Peki kimdir bu Bruno Taut?
Bruno Julius Florian Taut, 1880 doğumlu bir Alman mimar. Aslına bakılırsa formal bir mimari eğitimi olmayıp, İnşaat Meslek Okulu mezunudur. Birinci Dünya Savaşı sonrası Moskova’ya gider ve sosyalist fikirlerle burada tanıştığı sanılmaktadır. 1921’de yeniden ülkesine döner ve her fırsatta, silahlanmanın ve yeni bir savaş macerasının karşısında yer alır. Bu tutumu takınmasında hem kişiliğinin hem de doğduğu bölgenin savaş sonunda Almanya’dan koparılmasının önemli etkisi........