Neyi nasıl konuştuğunuz siyasal karakterinizi, kimin tarafından alkışlandığınız kime hizmet ettiğinizi belirler. Birinin yüzüne tokat attığınız zaman karşıdakinin diğer yüzünü çevireceği, İsa iyimserliğinin olduğu bir çağda yaşamıyoruz. Birine tokat atarsanız, o da atar, birine hakaret ederseniz o da size makul ölçülerde hakaret eder. Bu yazı, yazar, Kürt aydını, sosyal bilimci ve sosyolog Mücahit Bilici hocamızın son röportajında[1] HDP’ye, HDP’de siyaset yapan siyasetçilere, HDP seçmenine ve en nihayetinde Kürtlerin geneline kadar uzanan hakaret serisini makul ölçülerde anlamayı ve kısmen cevap vermeyi deneyeceğimiz bir yazı olacak. Hakaret konusunda Mücahit hoca kadar başarılı olamayacağımızı bildiğimiz için daha çok söyledikleri üzerinden hakaretlerinin sınırlarını göstermeye çabalayacağız.

Bağımsız aydın var mı bilmiyoruz, ama tarafsız aydın yoktur, olmamalıdır da. Aydının temel niteliği otorite karşısında durması ve hakikatten yana, ezilen ve ötekileştirilenlerden yana söz kurmasıdır. Bu açıdan aydının kimin aydını olduğu önemlidir. Mücahit Hocaya Kürt aydını diye hitap ettim. Ancak Kürt aydını olabilmek için makul ölçülerde kimi nitelikleri taşımak gerektiğini herkes çok iyi biliyor. Son söylediklerine baktığımızda Mücahit hocanın Kürt aydını olma gibi bir kaygısının olmadığını, tam aksine Kürtlere ve Kürt hakikatine mesafeli durmak için Kürt karşıtlarını savunabilecek, övebilecek kadar zıt yönde ilerlemesi onun Kürt aydını olma sıfatının altında ezildiğinin göstergesi olarak okunabilir. Ancak biz yazı boyunca kendisini bir Kürt aydını olarak görüp yazdıklarını bu sıfatla değerlendireceğiz. Mücahit hoca, HDP kapatma davasının hızla işlediği, on binlerce siyasetçinin tutuklu, binlercesinin sürgün olduğu, savaşın en şiddetli haliyle sürdüğü bir eşikte, dahası seçim sathı mailinde, tek bir dayanışma ve yapıcı eleştiri hissiyatı vermeyen; eleştiriyi, analizi ve saptamayı aşan bir cüretkarlıkla HDP siyasetine ve Kürt siyasal hareketine hakaret seti dizen röportajı ile bize ne söylemek istiyor, hangi bilgi düzenekleri ile direnişin bilgisine ve pratiklerine saldırıyor, bu soruları en son yaptığı röportajın izlerini sürerek anlamaya çalışalım.

Uzun süreden beri Kürt siyasetinin demokrasi bağlamını “Hamallık” olarak etiketleyen aydınımızın, aslında kendisinin de emperyalizmin merkezlerinden üretilen bilginin hamallığını yaptığını ve Kürtler dışında herkesi irade olarak gören bir sömürge zehirlenmesi yaşadığını son röportajından anlayabiliyoruz. İnsan sormadan edemiyor: Fuco, Sartre, E. Said, Bourdieu, Derrida… bu aydınlar halkını, halkının mücadelesini aşağılayarak mı aydın oldular? Mücahit hocamızın bu isimlerle anılması neşesine neşe katmış olabilir; ancak bu yazı aydınımızın, bahsi geçen aydınların pratiğinin aksine bir hattı izlediğini, halkına öncü değil sancı olduğu iddiasıyla yazıldığını üzülerek de olsa belirtmemiz gerekiyor.

Aydınımız, Kürt siyasetindeki en ufak gerilimi çoktan “olması gereken bir kırılma” olarak, hatta bir kazanç gibi görüyor. HDP’nin bağımsız bir parti olmadığını, kendisini diğer bütün dinamiklerden arındırmasını istiyor; devasa Kürt meselesinin muhataplığını tek başına HDP’nin omzuna yüklemeye çalışıyor. Klasik anlamıyla devletin ve batının kaygılanan demokratlarının istediği dozda, HDP’nin Kürt hakikati ile arasına mesafe koymasını istiyor. Mesafe koyma işini sadece şiddete indirgiyor, fakat şiddeti ayıklıyor; devlet, erkek, sermaye şiddetinin Kürtlerin üzerindeki izini silerek ilerliyor.

Ona göre HDP bir memur partisidir, genel başkanları atanmış insanlardır, Demirtaş dışında kalan ve HDP’nin kurumsal siyasetinden yana olan tüm eş başkanlar memurdur. Buradan, HDP’nin siyaset tarzını bilmediği, bileşen hukuku, parti mutabakatı ve demokratik ölçüler üzerinde bina edilen yeni siyasete kapalı bir zihin dünyasında yaşadığı anlaşılıyor. Diğer taraftan siyaseti tamamen liderliğe indirgiyor, kurumsal ve örgütlü siyasetten adeta midesi bulanıyor. Erdoğan’ı, Bahçeli’yi, Meral Akşener’i örnek gösteriyor, övüyor. Aydınımızın derdi popülizm; popülist lider istiyor; popülizmden dünyaya saçılan tek adam rejimlerini görmek istemiyor, popülizmi demokrasi zannediyor. Bu nedenle Kürtlere de tek adam rejimini dayatıyor, Demirtaş’ın yer yer parti içinde eleştiri konusu haline gelen siyasetini alkışlıyor; şahıs siyasetini önemsiyor; ama o ne… diğer taraftan da Abdullah Öcalan’ı tek adam olmakla eleştiriyor. Bu ne perhiz bu ne lahana turşusu…

Sevgili aydınımız, “Siyasi partilerin toplumları terbiye etmek gibi derin bir görevleri yoktur” derken Kürt siyasal hareketinin politik ve ahlaki toplum ütopyasına gönderme yapıyor; HDP’ye temsil ile sınırlı tutulan bir siyaset öneriyor. Aydınımız, Kürt toplumunun yaşadığı ahlaki ve politik krizlerin çözümünü cemaatlere patentlediği için HDP’nin bu konuda söz kurmasından rahatsız oluyor. Gençlerin bağımlı madde kullanımı, hırsızlık ve haksızlığı, Kürdistan’da sermayenin cemaatleşmesi, aşiretleşmesi ile yeniden ve farklı biçimlerde hortlayan hiyerarşik toplum arzusu, iç şiddet gibi meseleler Kürt toplumuna büyük bir çürüme olarak dayatılırken; aydınımız, Kürt siyasi hareketinin siyaset alanını temsili bir düzeye indirgeyerek daraltmayı öneriyor. Böylece partiyi, birçok soruna yabancılaşmış bir şekilde, sadece seçim zamanı seçmene gidip oy isteyen klasik parti formuna sıkıştırmak istiyor. Kısacası toplumsal sorunların çözümünde kolektif aklı tasfiye eden ABD’nin bireysel siyaset kuramlarının önermeleriyle Kürt demokratik siyasetine teorik bir tasfiye planı öneriyor.

Aydınımızın HDP’nin siyasetçilerinin edebiyat ile ilişkisini bile hor görmesi ise tuhaf; edebiyatı Kürt siyasetçilerine yakıştırmıyor. İnsanların edebiyat ile ilişkisini eleştirmek için nasıl bir ruh haline sahip olmak gerekiyor, durup düşünmek zorunda kalıyorsunuz? Bu akıl, kapital düzenin toplumu parçalı, bireyi de o parçalara monteleyen aklın uzantısı olarak gören bir yerden kaynağını alıyor. Buradan duyguya düşman, edebiyat ve şiire soğuk olan aydınımızın Kürt halkının duygu sosyolojisine yatkınlığını bilmeyecek kadar Kürtlere yabancılaşmış olduğunu anlıyoruz.

Aydınımız HDP’nin Türkiye’nin üçüncü büyük partisi olmasını başarı olarak görmüyor; “başarısı sıfırdır” diyor. AK Parti’nin ülkeyi sürüklediği kaosu görmezden gelerek tam aksine iktidar olmaktan kaynaklı kendi tabanına helali, haramı bol kepçeden doldurup dağıtmasını ve bu şekilde kendi tabanını mutlu etmesini ise övüyor. AKP’nin tabandan ve tavandan yozlaşarak sınıflaşması ve toplum üzerinde terör estirmesini doğru bir siyaset olarak kabul ediyor. Yozlaşmış iktidarı eleştirmediği gibi bu yoz siyaseti HDP’ye de öneriyor. Siz de yiyin için, dağıtın, çalın, çırpın, tabanınızı herkesin üzerinde görün, ayırımcılık yapın, iktidarcılık yapın, AKP gibi olun. Yine aynı şekilde CHP’yi “Biz buranın sahibiyiz” mottosundan hareketle demokratik yaşamın üzerinde dolaşan tarihsel vesayet biçimlerini ve statükoculuğunu eleştireceğine övüyor. Düzen partilerinin ırkçı, ayrımcı, otoriter, ulusalcı, sömürgen çirkinliklerini “demokrasi açısından önemli ölçütler” olarak görüyor. Aydınımız........

© Gazete Karınca