Son bir iki hafta içinde yaşanan gelişmeler Ortadoğu’da kaynayan kazanın artık kapak
tutmasının mümkün olmadığını tekrar teyit etti.

Bileşik kaplar misali bir bölgedeki en ufak gelişme, diğer bölgeleri de kısa sürede etkiliyor. Kürdistan meselesi karşısında ‘siyam ikizleri refleksi’ gösteren İran, Irak, Türkiye ve Suriye’nin bileşik kapları yeni dalgalarla sarsıldı. İran’da başlayan halk ayaklanması bir ayı geride bıraktı. Kitleselleşmede kısmi ivme kaybetse de halkın ısrarında bir gerileme yok. Aksine giderek ayakları daha fazla yere basan bir hal aldı.

Halklar rejimin baskı ve sindirme araçlarına tam karşıdan cephe aldı. Daha önceki halk
hareketliliğine bakılarak bu da geçer denilemez. Bu defa geçmez. Zaten daha önceki
ayaklanmalara dayanarak ve beslenerek gelişen bir isyan bu.

Unutulmamalı ki bu ayaklanma 43 yıldır iktidarda olan ve devletin, toplumun, ekonominin, askeriyenin her hücresini kendine göre şekillendiren bir rejime karşı gelişiyor. Rejimin kendini bundan daha fazla örgütlemesi mümkün değil. Bundan sonra olacak olan uzun süredir iflas eden rejimin daha hızlı baş aşağı gitmesidir. Kısa süreler için katılım ivmesi düşse de her yeni dalga bir öncekinde kat be kat fazla olacaktır.

İran rejiminin halk ayaklanması karşısında yalpalaması emperyal heveslerle yayıldığı bölgelerde
de kısa sürede yankısını buldu. İran, Federal Kürdistan Bölgesi’nde bulunan Kürt
partilerinin bina ve kamplarını vurdu. Aslında bu partiler zaten Barzani ailesinin İran ile anlaşmaları
sonucunda önemli oranda pasif hale getirilmiş ve mücadele etmekten alı konulmuş partiler.
Bir nevi silahsızlandırılmış vaziyetteler.

Rejim bu partileri vurmakla iki hedef güttü. Birincisi, halkın dikkatini buralara çekerek, halk ayaklanmasını dış mihraklara dayandıran politikalarına dayanak kazandırmak, ikincisi ise Barzani ailesinin YNK’li cumhurbaşkanına karşı direncini kırmak; Irak’ta zaman zaman kendisini hedef alan yeni bir halk isyanının önüne geçmekti.

Birincisinde başarılı olduğu söylenemez. Yine de Barzani ailesinin baskısıyla zaten pasifize edilen Kürt partilerinin, İran’da aslında olmayan hareketliliklerini durdurma deklarasyonu, İran rejimini rahatlattı, denilebilir. Ancak İran’ın ikinci hedefinde daha açık bir başarı kazandığı görülüyor.

KDP’nin havlu atmasıyla birlikte, Irak’ta daha önce Türkiye’nin desteklediği KDP, Sadr Hareketi ve
Sünni güçlerin oluşturduğu, ABD’nin de zımni destek verdiği Vatanı Kurtarma koalisyonu da
çöktü. Bir ara formülle YNK’li başka bir isim Latif Raşid, cumhurbaşkanlığına seçildi. Böylece
bir yıla yaklaşan seçimlerin ardından bir cumhurbaşkanı çıkarılabildi. İran’ın koordine ettiği ‘Koordinasyon Çerçevesi Koalisyonu’nun başbakan adayı olarak anılan Muhammed Şiya Sudani’ye hükümeti kurma görevini vermesi bekleniyor.

Tahran şimdilik avantajı eline geçirdi. Kürtler ise Barzani ailesinin tekçi anlayışı nedeniyle iyi bir sınav veremedi. Her ne kadar YNK’li Abdullatif Raşid cumhurbaşkanı olsa da, Irak’ın federal devlet olmasından beri teammül haline gelen Kürtlerin cumhurbaşkanını seçme hakkında ciddi bir aşınma yaşandı.

Seçim sonrası 1 yıldır yaşanan belirsizlik şimdilik ortadan kalktı. Bir çok elin içinde olduğu Irak’ta hükümetler zor kurulduğu kadar kolay yıkılıyor. Koordinasyon Çerçevesi’nin meclisteki niceliğine bakıldığında, daha seçilirken bile........

© Gazete Karınca