Eleştirel sağlık okuryazarlığı: Google tıbbının ötesinde ana dili ve barış |
Türkiye dahil birçok ülkede sağlık okuryazarlığının artmasıyla birlikte “Google tıbbı” ya da “Dr. Google sendromu” olarak adlandırabileceğimiz bir olgu ortaya çıktı. İnsanlar bilgiye kolayca ulaşabiliyor, ancak bilginin doğruluğunu ayırt etme ve bağlama yerleştirme becerisi aynı hızda gelişmiyor. İşte burada devreye giren kavram: Eleştirel sağlık okuryazarlığı.
Eleştirel sağlık okuryazarlığı yalnızca bilmek değil, bilgiyi sorgulamak, iktidar ilişkileri içinde konumunu görmek ve insani deneyimin dilini yeniden kurmak anlamına gelir.
Sağlık sisteminde hasta genellikle “bilginin nesnesi”dir: ölçülen, izlenen, değerlendirilen. Eleştirel sağlık okuryazarlık, bu konumu dönüştürüp bireyi bilgiyle müzakere eden bir özne haline taşır ve böylece demokratik bir sağlık kültürünün ve hasta haklarının sosyolojik zeminini oluşturabilir.
Burada okuryazarlık, yalnızca metin okumak değil, sistemi okumaktır: Randevu alırken yaşanan bürokrasi, bir testin neden geri ödenmediği, hekimin neden sınırlı süre ayırabildiği...
Laboratuvar sonucu, MR bulgusu, klinik kılavuz cümlesi; bunlar teknik veri değil, yorum bekleyen göstergelerdir. Eleştirel sağlık........