Tüm siyasi partiler Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonuna raporlarını teslim ettiler. Bu yazı tüm siyasi partilerin raporlarını karşılaştırmayı amaçlıyor. Karşılaştırmamı demokratikleşme-güvenlik politikaları eksenine yerleştirmeye çalıştım. Tüm raporların soruna bakış/tanımlayışları ve çözüm yolları ile ilgili fark ve benzerliklerini de tablo/grafikleştirmeye çalıştım. Amacım hem bu konuda bir malûmat sahibi olmak isteyen okuyuculara manzara-i umumiyeyi özetleyebilmek hem de bu konuyu yorumlayacak meslektaşlarıma sistematik malzeme sunmak.

Yazının geri kalanında herhangi bir siyasi analiz bulamayacaksınız. Sadece karşılaştırdım, tablolaştırdım. Dedim ya, amacım bu konuyu yorumlayacak meslektaşlarıma —elbette kendime de— somut, sistematik malzeme sunabilmek.

Yine de söylemeden geçemeyeceğim; siyasi partilerin raporlarını TBMM sitesinden indirip daha şöyle bir göz atar atmaz bir kez daha fark ettim ki partiler sorunu (tarihsel perspektifi de içerecek şekilde) nasıl tanımlıyorsa, bu onların çözüme ilişkin argümanlarını da kuruyor. Belki de tam tersi, bilmiyorum: Partinin kısa vadeli çıkarlarına hangi çözüm uygunsa, parti sorunu tarihe öyle yerleştirmeyi ve sorunu öyle tanımlamayı, adlandırmayı seçiyor.

Bu noktada, Fikret (Başkaya) Hoca’mı bir kere, bir kere daha anmadan edemeyeceğim. “Şeyleri adıyla çağırmamak” der neredeyse her yazısında, her sohbetimizde, “… yalan söylemenin bir biçimidir”. Sorunu çözmek için evvel emirde “Şeyleri adıyla çağırmak lazımdır”. Siyasi partilerin raporlarını didiklediğinizde sorunun nasıl tanımlandığının, sorunun adının ne konduğunun (şeylerin adı) raporlar arasındaki temel fay hattını oluşturduğunu görebilirsiniz. Hemen belirtmeliyim ki, siyasi partilerin sorunu tanımlama biçimleriyle (şeyleri adlandırışlarıyla) soruna dair çözümleri de tam bir tutarlılık içindedir.

Partilerin raporlarını karşılaştırmalı olarak incelediğimizde[1] , “Kürt sorunu” (veya Cumhur İttifakı'nın tanımıyla “terör sorunu”) bağlamında öne çıkan başlıklar, sorunun tanımlanması, çözüm yöntemleri ve somut talepler ekseninde keskin bir şekilde ayrışmaktadır.

Raporlardaki veriler ışığında, partilerin öne çıkardığı temel başlıklar şunlardır:

• MHP ve AK Parti: Sorunu kesinlikle etnik bir sorun olarak değil, “terör ve güvenlik sorunu” olarak tanımlar.

• DEM, CHP, TİP, EMEP, Yeni Yol: Sorunu Kürt sorunu veya Demokrasi/Haklar sorunu olarak tanımlar.

Dil meselesi, partilerin çözüm önerilerinde en somut ayrışma noktasıdır.

• DEM, TİP, EMEP: Ana dilinde eğitim hakkını savunurlar. Kürtçenin kamusal alanda ve eğitimde tam serbestisini talep ederler.

• YRP: Seçmeli ders modelini önerir.

• CHP: Dil yasaklarının kaldırılması ve kamusal hizmetlere erişimde dilin engel olmamasını savunur ancak rapor özetinde doğrudan ana dilinde eğitim yerine eşit yurttaşlık ve kültürel haklar vurgusu ön plandadır.

• MHP: Anayasa'nın ilk 4 maddesi ve üniter yapı gereği, Türkçe dışındaki dillerin eğitim dili olmasına kesinlikle karşıdır.

Cumhur İttifakı dışındaki neredeyse tüm partilerin üzerinde en çok durduğu ve en sert eleştirdiği başlıktır.

• CHP, DEM, TİP, EMEP, YRP: Hepsi ortak bir dille kayyım uygulamasına son verilmeli başlığını öne çıkarır.

• AK Parti ve MHP: Bu konuyu terörle mücadele kapsamında, terörle iltisaklı belediyelere devletin müdahalesi olarak meşrulaştırır ve güvenlik başlığı altında tutar.

Sürecin nasıl işleyeceği konusunda iki ana akım vardır:

• “Teslimiyet ve fesih” ekolü (MHP, AK Parti, DSP):

• “Diyalog ve Meclis” ekolü (CHP, DEM, sol partiler):

Partiler, çatışma sonrası veya süreç esnasında yapılacak hukuki düzenlemeler konusunda da farklı başlıklar açmıştır.

• EMEP ve TİP: Genel Siyasi Af başlığını öne çıkarır.

• MHP ve AK Parti: Eve Dönüş / Pişmanlık Yasası benzeri, örgütün feshinden sonra silah bırakanlar için özel bir hukuki düzenlemeyi (ceza indirimi veya cezasızlık) ima ederler. MHP buna “Güvenlik Mimarisi” başlığı altında değinir.

• CHP: Hukuk devletinin tesisi, AİHM ve AYM kararlarının (Can Atalay, Demirtaş, Kavala vb. kastedilerek) uygulanması başlığını öne çıkarır.

Uyum: AİHM/AYM kararlarının (Atalay, Demirtaş) derhal uygulanması.
Üniter Yapı: Üniter yapıda eşit vatandaşlık.
Zamanaşımı: Faili meçhul ve işkencede kaldırılmalı.

Siyasi yelpazenin birbirine en uzak uçlarını temsil eden (örneğin MHP ile DEM Parti veya AK Parti ile TİP gibi) toplam 9 farklı siyasi........

© Evrensel