Erdoğan’ın ABD ziyareti pek de umduğu gibi geçmedi. Fidan’ın Kaan uçakları ile ilgili “herkesin bildiği sır”ları ifşa etmesi, Tom Barrack’ın meşruiyet açıklamaları, Erdoğan’ın yol kenarında Trump’ın konvoyunun geçişini beklemesi, Trump’ın müstehzi hileli seçim “geyik”leri… hiçbiri “dünya lideri”mizin (!) PR’ını köpürtecek fotoğraflar değillerdi. TBMM’nin açılış seremonisi ve akabindeki kokteyl, ‘asrın lideri’nin -küresel olmasa da kütlesel bir lider olduğunu- CHP hariç tüm muhalefet liderlerinin önünde el pençe divan durduklarını dosta düşmana gösterebileceği bir enstalasyona (yerleştirme sanatına) dönüştürülme imkanı verdi.

Roland Barthes, Rhetoric of the Image (1964) makalesinde hiçbir fotoğrafın doğal olmadığını söyler. Ona göre her fotoğraf “bir anlam örgütlenmesi”dir. Barthes, fotoğrafı/görüneni iki katmanda çözümler: denotative (görünen) katman ve connotative katman (görünenden çıkarılan kültürel anlam.)

TBMM’deki Erdoğan ve muhalefet liderleri fotoğrafında görünen (denotative) şey basittir: Bir grup siyasetçi aynı karede poz vermekte, hürmet ve hayranlıkla Erdoğan’ı dinlemektedirler.Aynı fotoğrafın konotatif düzeyde bir “birlik”, bir “yumuşama”, “devletin kapsayıcılığı”, hatta “muhalefetin rızası” gibi çağrışımlar ürettiği de açıktır.

Barthes bu noktada anchorage (sabitleme) kavramını devreye sokar: Bir görüntü, başlık ya da altyazı tarafından tek bir anlama sabitlenir. Cumhurbaşkanlığının fotoğrafı “liderlerle buluşma” başlığıyla servis etmesi tam da bu sabitlemedir; fotoğrafın çok anlamlılığını daraltır, izleyiciyi belli bir yoruma yönlendirir: “Siyasi barış” ve Erdoğan’ın etrafında kenetlenme.

Barthes, bir fotoğrafın gerçeği yansıtmadığını, aksine gerçeği yeniden ürettiğini söyler.Bu yeniden üretim, kodlar aracılığıyla gerçekleşir: Giysi, yüz ifadesi, mekan, ışık, hiyerarşi…TBMM fotoğrafındaki kodlar da bu açıdan dikkat çekicidir: Erdoğan ortada, Meclisin görkemli mermer zemini altında, bayrak ve devlet amblemi fondadır. Yanında farklı ideolojik yönlerden gelen liderler vardır. Bu kompozisyon, “devletin merkezinde Erdoğan,........

© Evrensel