Geçtiğimiz hafta yıllık TÜYAP fuarında bir konuşma grubunda yer aldım. Grubun konuşma konusu, her daim herkesin kafasını kurcalayan ekonomi ve ekonomi etrafında şekillenen meseleler idi. İki meslektaşımla birlikte yaptığımız oturum, seyirci azlığına rağmen, bence oldukça başarılı geçti.

İlk konuşmacı, “Borç Sarmalı” başlığı ile başarılı bir kitap yazmış olan Dr. Parla Onuk idi. Doktora tezinden türetilmiş olan kitap, çok geniş bir zaman yelpazesinde yaygın ekonomiler alanında borç dalgalanmalarının seyrini ortaya koymaktadır. Kitabın konusu, Türkiye’nin de içinde bulunduğu dış borç sarmalı meselesinin tarihsel süreci ile ele alınıp günümüze kadar taşınarak, özellikle çevresel konumlu ekonomileri sarmalayan, ülkelerin uluslararası arenada göreli konumlarını kötüleştirip, ülke halklarının yoksullaşmasına neden olan küresel yıkımın okurlara sunulmasıdır.

Kitabın ilginç özelliği, konunun bir tür ‘borç piyasası’ şeklinde ele alınıp, güç dengelerinin karşılaştığı görüntüsünün aksine, asimetrik güç ortamında kurulan piyasa ilişkisinde farklı ekonomik yapıların farklı koşullarda buluştuğu gerçeğinin irdelenmiş olmasıdır. Nitekim tarihsel süreç incelendiğinde, borçlu ekonomiler ile alacaklı ekonomiler arasında kapanmaz bir ekonomik gelişmişlik farkına bağlı olarak, borç piyasasında farklı nedenlerle güçlülerle güçsüzlerin karşılaştığı görülür. Kapitalist sistemin küresel denge dinamiğinde bu gerçeklik kısa sürede her iki tarafın da yararına olduğu düşünüldüğü halde, uzun dönem sonuçları itibarıyla ülkelerin içsel dinamikleri ve politikalarına bağlı olarak her iki taraf için de sonuçlar farklı gelişir. Şöyle ki, tasarruf açığını kapatmaya yönelik dış borca yönelen bir ülkenin sağladığı kaynakları kullanma alanı borcun ülke ekonomisi üzerindeki etkisi açısından önemli olduğu gibi, borç veren ülkenin içsel dengeleri de dış ekonomi ile farklı dengelere yönelir. Borçlu ülke açısından, yapılan borcun Ponzi-finansmanı yoluyla finansmanı mantığı ile borcu borçla finanse etme, hatta giderek daha yüksek borçlara yönelme eğilimi, ülkenin borç stoku artış hızının ulusal gelir artış hızının üzerinde gerçekleşmesine neden olarak ülkenin cari açığını zorlar........

© Evrensel