Siyonistlerin Osmanlı bünyesindeki faaliyetleri pek bilinmez. Halbuki o tarihlerde İstanbul kasırganın gözlerinden biridir.

Meşrutiyetin ilanını müteakip Sultan Abdülhamid’in ak dediğine kara demeyi prensip haline getiren ve Yahudilerle dost olan İttihatçıların bu balayı çok geçmeden sona erecek ama İstanbul’daki Siyonistlerle imparatorluğun sonuna kadar diyalog ve pazarlıklar inişli çıkışlı bir şekilde devam edecekti. Filistin bozgunu ve ardından gelen Mondros Mütarekenamesi bu sürecin bizim açımızdan bittiği anlamına geliyordu. Top İngiltere’deydi, İngiltere ise yüklü miktarda borç aldığı Rothschild gibi Yahudi ailelerine ipotek edilmişti.

Şimdi pek bilinmeyen bir olaya dikkat kesilelim; yani 1914 Ocak’ında İstanbul’un göbeğinde açılmasına teşebbüs edilen “Osmanlı Siyonist Cemiyeti”ne…

Devlet Arşivlerindeki DH. İD. 1332 R.27, 126/58 numara ile kayıtlı bulunan belgelerde bu derneğin ilginç kuruluş ve kapatılış hikâyesi yatar.

Louis A. Fishman Geç Osmanlı Döneminde Yahudiler ve Filistinliler adlı kitabında (Çev.: A. Selman, İletişim: 2024) belgeye dikkat çeker ama nedense onu yanlış yorumlayıp nakleder. Mesela ‘rapor’ diye çevirdiği belge aslında ilmuhaberdir, dahası 24 Mart 1914 tarihli olduğunu belirtir ama Beyoğlu Mutasarrıflığına yazılan beyannamenin üzerinde 19 Kânun-i sâni (Ocak) 1914 tarihi yazılıdır. Aşağıda göreceğiniz son belge hariç diğerleri farklı tarihlere aittir.

Yine de Fishman’ın bu pek bilinmeyen belgeye dikkat çekmesi faydalı, en azından sayesinde İstanbul’da bir Siyonist derneğin kurulma macerasından haberdar olmuş oldum.

İbranice adı “Histadrut Siyonist Ottomanit” olan Osmanlı Siyonist Cemiyeti Taksim caddesinde kurulmuştu.

Belgede cemiyetin maksadı şöyle beyan edilmiş:

“Tarih ve lisan-ı İbraninin ta’mimi ve memalik-i Osmaniyede Musevilerin tavattununu teshil ve refah-ı hallerini teminden ibarettir.”

Cemiyet İbrani/Yahudi tarihi ve dilinin yayılmasını ve Musevilerin Osmanlı topraklarına yerleştirilmesini kolaylaştırmayı ve onları refaha........

© Ensonhaber