Ondanks vele beloften investeert Europa weinig in de eigen industrie, in vergelijking met de Verenigde Staten en China. Dat gaat ten koste van onze economische macht en kansen om hier een duurzaam alternatief te bouwen, schrijft Jonathan Holslag.

Degrowth. Ontgroeien. De term alleen al maakt veel emoties los. Aan de ene kant vindt een groep opiniemakers, genre Extinction Rebellion, dat we minder groei moeten aanvaarden om een ecologische catastrofe te vermijden. De andere kant sust dat we méér groei nodig hebben om de ecologische uitdagingen het hoofd te bieden en dat onze economie al schoner wordt. De waarheid bevindt zich zoals vaak ergens in het midden.

De economie bij ons werd wel degelijk duurzamer. De lucht werd schoner. We lozen minder in het water. We sorteren ons afval. Maar met onze diensteneconomie van keurige kantoren en leuke parkjes hebben we onze vervuiling deels verplaatst. De voorbeelden zijn talrijk. Onze landbouw is gaan teren op Braziliaanse soja die ontbossing aanjaagt; onze technologie op fabrieken in Azië die wellicht miljoenen mensen met kanker opzadelt.

Meer dan de helft van onze CO2-uitstoot hebben we naar het buitenland verplaatst en daar komt amper verandering in. Dit wekt een schijn van grote vooruitgang, maar we maken nog altijd geweldig veel rotzooi en zijn daarvoor steeds meer afhankelijk van onze concurrenten. De degrowth-activisten hebben dus een punt als ze op die hypocrisie wijzen.

Ondanks vele beloften investeren we weinig in onze eigen industrie in vergelijking met de Verenigde Staten en China. Dat gaat ten koste van onze economische macht en kansen om hier een duurzaam alternatief te bouwen. De CO2-heffingen van de Europese Unie? Een slag in het water. Dat leidt tot enorm veel geopolitieke en economische kwetsbaarheid.

Ik begrijp deels dat het bittere, extreme en soms slecht onderbouwde pleidooi voor ontgroeien weerstand opwekt. Maar die weerstand is ook deels gemakzucht. We zitten met een samenleving van koopjunkies, vaak bediend door opportunistische multinationals, die maar niet wil ontwennen: noch om economische redenen, noch op geopolitieke redenen. We zijn onszelf collectief aan het belazeren. Après nous le déluge.

In plaats van naar de gemene deler tussen duurzaamheid, economie en veiligheid te zoeken, putten we onszelf uit in nodeloos gepolariseerde discussies, terwijl onze concurrenten alleen maar sneller gaan. Ontgroeien is een erg ongelukkig woord, maar enkele onderliggende ideeën zijn waardevol. We moeten niet minder groeien, maar duurzamer, menselijker en meer zelfredzaam. Voor wie klimaat en de natuur niet dwingend genoeg zijn, overweeg dan de geopolitieke en economische belangen. Europa moet sneller anders groeien. Ik hoop dat we het daarover eens kunnen zijn.