AYDIN ÖNCEL
Ekonomist
Birinci Dünya Savaşı’nda yer alan ülkelerin kamu maliyesinin çökmesi sonucunda meydana gelen enflasyon artışıyla para arzı ve altın miktarı arasındaki orantısızlıklar da ortaya çıktı.
Yetersiz altın miktarı, savaş tazminatları ve ülkelerin savaş kredilerinin geri ödemelerine dönük taleplerin yarattığı korku ve panik, altına olan talebi patlattı. Artan bu talep karşısında mal ve hizmet fiyatlarında yaşanan hızlı düşüşler, üreticilerin iflaslarına neden oldu. Özellikle, mevduat sahiplerinin paralarını çekmeye başlaması da banka kapanmalarını beraberinde getirdi. FED, 1920’lerden itibaren faiz oranlarını artırarak, 1929’da hisse senetlerinde batışlara neden oldu. Ayrıca, 1930 başlarında ortaya çıkan deflasyona yeterince cevap veremeyerek, buhranı tetikledi. “Büyük Buhran”ın etkileri İkinci Dünya Savaşı’na kadar sürdü…
İkinci Dünya Savaşı sonrasından başlayarak Sovyetler Birliği’nin dağılışına kadar devam eden “soğuk savaş” yıllarında Orta Doğu’da sular hiç soğumadı! Bu coğrafyada hemen hemen her ülkede savaşlar çıkarıldı, haritalar değiştirildi. Yüzyılı aşkın süregelen İsrail- Filistin çatışması, İsrail’in, Filistin halkına karşı orantısız güç kullanmasıyla bir soykırıma dönüştü! İran sınırları içinde Hamas lideri Haniye’ye yapılan suikast ve son olarak Hizbullah lideri Nasrallah’ın, gerçekleştirilen hava saldırısı sonucu öldürülmesinin hemen ertesinde Lübnan’a karşı kara harekâtına başlanması, İran’ın da ateş çemberinin içine çekilmesine neden oldu! Yaşanan bu insanlık krizine, piyasalar doğası gereği tepki vermekte gecikmedi!
Dünya genelinde sert dalgalanmalar yaşanırken, petrol fiyatları düşüş eğiliminden........