Türkiye’de, Kamu Özel Sektör Ortaklığı (KÖİ) projelerinde 4 farklı model uygulandı. Yıllardır hayal olan köprüler, hava alanları, hastaneler, otoyollar, limanlar bu modellerle yapıldı. Halen de bu modellerle yeni proje ihaleleri yapılıyor ve yapılacak. KÖİ modelleri arasından en çok kullanılan Yap İşlet Devret (YİD) oldu ve 127 projeye uygulandı. YİD’leri 120 projeyle İşletme Hakkı Devri, 18 projeyle Yap Kirala Devret ve 5 projeyle Yap İşlet Devam Et modelleri izledi. 2023 Eylül ayı fiyatlarıyla KÖİ modelleriyle gerçekleştirilmiş projelerin yatırım tutarlarının sektörel dağılımına bakıldığında da şöyle bir tablo çıkıyor:
“32,5 milyar dolarla karayolu projeleri ilk sırada. Havaalanları 24,03 milyar dolarla ikinci, enerji projeleri ise 21,73 milyar dolarla üçüncü sırada. Yap Kirala Devret modeliyle gerçekleştirilen sağlık projelerinin tutarı da 13,08 milyar dolara ulaştı.”
Şimdi bu kadar rakamı söyledikten sonra birkaç hatırlatma daha yapmak şart. Ak Parti’nin 22 yıllık iktidarında büyük ölçüde KÖİ modelleriyle ülkemizin altyapı yatırımlarını tamamladığını biliyoruz. Muhalefet, ‘projelere sağlanan kamu garantilerini’ öne sürerek en çok da köprü ve hava limanı projelerini şeytanlaştırmayı başarmıştı. ‘Yaptınız da ne oldu, kullanımları çok pahalı vatandaşa ne faydası var’ ya da ‘kamu kaynaklarını özel sektöre peşkeş çektiniz’ gibi sözleri çok duymuştuk. Muhalefetin o dönemdeki lideri bile ‘iktidara gelirsek…’ diye başlayıp bu projeleri inşa edenleri, işletmeye devam edenleri ve hatta yenilerinin ihalelerine girenleri defalarca tehdit etmişti. Peki, şimdi ne oldu da Ak Parti iktidarının ekonomi yönetimi bu projelere ilave kurumlar vergisi........