Türkiye NATO’nun önderi mi olsun? |
Türkiye’nin tasarlanmakta olan bir Avrupa savunma sisteminin başına geçmesinin düşünülmesi ilk bakışta heyecan verici bulunabilir. Ancak, askeri kapasiteden çok siyasi kabuller ve güven sorunları nedeniyle gerçekçi görünmüyor.
İtalyan gazeteci bir dostum geçenlerde ortaya Türkiye’nin NATO’nun başına geçmeyi düşünmesiyle ilgili bir soru attı. Amerika’nın Avrupa’yı savunmaya niyeti olmadığını, Avrupalıların ise artık kendilerini savunma gereğini idrak ettiklerini söyledi. Amerika’dan sonra en büyük orduya sahip olması ve artan savunma imkânları göz önüne alındığında, Türkiye’nin Avrupa NATO’sunun önderliğini yapmasının tabii olduğunu, bazı Avrupa çevrelerinde konunun konuşulduğunu vurguladıktan sonra benim ne düşündüğümü sordu.
Türkiye’nin tasarlanmakta olan bir Avrupa savunma tasavvurunun başına geçmesinin düşünülmesi ilk bakışta heyecan verici bulunabilir. NATO’nun Sovyet yayılmacılığına karşı kesin teminat olduğunun düşünüldüğü yıllarda, NATO’nun Avrupa kanadına ilişkin tartışmalar yine yapılmaktaydı. Ancak Birleşik Devletlerin güçlü varlığı bu tür değerlendirmeleri önemsiz kılıyordu. Amerikalılar Avrupa’ya korumak istedikleri bir medeniyetin uzantısı olarak bakıyorlardı. Özellikle önemli görülen husus, Amerika’nın Avrupa’yı gerekirse nükleer seviyede koruyacağına dair inançtı. Günümüzde Amerika’nın Avrupa’ya dönük değerlendirmesi ise oldukça farklı: Avrupa’nın kendisini savunmaya hazır olmadığını ve ölmekte olan bir medeniyetin temsilcisi olduğunu ileri sürüyor. Amerika’nın Kıta’dan çekilmesi, bir ihtimal, Kıta’nın yeniden canlanması ve dünyanın gidişinde söz sahibi bir süper güç olmasıyla sonuçlanacaktır. Pek sanmam ama yine de herhangi bir tahminde bulunmak için vakit........