Yüksek enflasyon ve yüksek faizlerin bir ekonomiye verebileceği çok sayıda zarar var. Bunlardan en önemlisi, yüksek faizler nedeniyle yatırımlarda vade ufkunun çok kısalması. Türkiye özelinde baktığımızda, enflasyon ve faizlerin hem yüksek hem de oynak olması gibi daha da sıkıntılı bir durumla karşı karşıyayız. Neyi kast ediyorum? 2022 sonlarında enflasyon �’leri aşmışken, 2023 Haziran itibariyle 8’e indikten sonra, Mayıs 2024’te yeniden u’e kadar çıkmıştı. Bugün enflasyon yeniden 3’e kadar geriledi. Bu dönemde faizlerde de büyük dalgalanmalar meydana geldi. Böylesine yüksek ve dalgalı enflasyon, ileriye yönelik belirsizlikleri de artırdığı için, ekonomi genelinde fiyatlama davranışları da mecburen çok kısa vadeye evrilmek zorunda kalıyor.

Bu durumun bankacılık sektörü açısından anlamı, bankaların kredi fiyatlaması yaparken, ancak kısa vadelerde kendilerini rahat hissetmeleri ve uzun vadeden imtina etmeleridir. Eğer bankalar yine de uzun vadeli bir kredi fiyatlaması yapacaksa, ileriye yönelik belirsizliklerin olası risklerini de hesaba dahil edebilmek için, yüksek bir vade primini kredi faize yedirmek zorunda kalır.

Bu girişten sonra, bugünkün yazımın esas konusu olan bireysel krediler ve özellikle de konut kredilerindeki duruma bakmak istiyorum. Türkiye’de bankacılık sisteminin dünya ortalamalarına göre daha küçük ve son yıllarda da gidere daha da küçülmekte olduğunu geçen hafta yazmıştım. Bunun en önemli nedenlerinden birisi, bireysel kredilerin arzu edilen seviyelerde olmaması. Yine birkaç veri ile durum tespiti yaparak başlayalım:

Öncelikle hanehalklarına verilen kredilerin, kredi kartı borçlarını da kapsadığını hatırlatarak başlamak isterim. Yani sadece konut, taşıt ve bireysel ihtiyaç kredisi toplamına bakmıyoruz. Bunun özellikle altını çizmemenin nedeni, Türkiye’de kredi kartının çok uzun yıllardır yoğun bir şekilde kullanılıyor olması. Bankaların kredi kartı borçlarını taksitle tahsil edebilmesi nedeniyle, yüksek enflasyon ortamında bile kredi kartı kullanımı pek hızını kesmiyor.

Tablo 1’e bu gözle........

© Ekonomim