İklim diplomasisinin vitrininde COP perde arkasında ise metan gazı var |
COP’lar sahnede, metan sahada. Son iki zirvenin ev sahibi ülkelerinden gelen uydu verileri, iklim diplomasisinin vitrini ile gerçek emisyonlar arasındaki mesafeyi gösteriyor. COP31 öncesi Türkiye için soru net: Ne konuşacağız, neyi gerçekten yapacağız?
Fosil yakıt sektöründen kaynaklanan ve gezegeni ısıtan metan emisyonlarını azaltma yönündeki baskı artarken, Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi’nin son ev sahipleri Brezilya ve Azerbaycan’daki petrol ve gaz üreticileri büyük metan sızıntılarını önlemekte zorlanıyor. Geçtiğimiz günlerde Climate Home News’in paylaştığı veriler bu gerçeği net bir şekilde ortaya koydu.
Uydu gözlemleri, bu yıl her iki ülkede de uzaydan görülebilen ve her iki durumda da devlet petrol şirketleriyle ilişkilendirilen “aşırı salım yapan” metan bulutlarını tespit etti. Brezilya bu yılki COP30 iklim müzakerelerine başkanlık ederken, COP29 Azerbaycan’da düzenlenmişti.
Metan, karbondioksite kıyasla atmosferde yaklaşık 80 kat daha fazla ısı tutan, ancak daha kısa ömürlü bir sera gazı. Küresel ısınmanın 1,5 derecenin altında tutulabilmesi için Uluslararası Enerji Ajansı’na (IEA) göre fosil yakıtlardan kaynaklanan metan emisyonlarının 2030’a kadar yüzde 75 azaltılması gerekiyor.
2021’de COP26’da 100’den fazla ülke, on yılın sonuna kadar metan emisyonlarını 2020 seviyelerine kıyasla tüm sektörlerde yüzde 30 azaltma niyetini açıklamıştı. Ancak Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP) değerlendirmesine göre emisyonların 2030’a kadar yüzde 5 artması bekleniyor.
Brezilya Çevre Bakanı Marina Silva, Kasım ayında düzenlenen COP30’da metan emisyonlarını azaltmanın, “gezegenin ortalama sıcaklık artışını 1,5 derecede içinde tutmak, aşırı hava olaylarının sıklığını, şiddetini ve etkisini azaltmak ve hayatları korumak için bir fırsat sunduğunu” söyledi.
Geçen yıl ise Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR’ın başkanı Rovshan Najaf, şirketin petrol ve gaz üretiminde 2035’e kadar neredeyse sıfır metan emisyonuna ulaşacağını taahhüt etti. Ancak SOCAR’ın Azerbaycan’a ait en güncel verileri, şirketin metan emisyonlarının ülkenin COP29’a ev sahipliği yaptığı 2023-2024 döneminde üç kattan fazla arttığını gösteriyor. SOCAR, 2024’te faaliyetlerinden kaynaklanan yaklaşık 200 bin ton metan emisyonu tespit etti.
Brezilya’nın devlet petrol şirketi Petrobras ise 2015-2022 arasında metan emisyonlarını yarıdan fazla azaltmayı başarmış olsa da, şirketin yıllık sürdürülebilirlik verilerine göre emisyonlar o tarihten bu yana yıllık yaklaşık 1 milyon ton CO2 eşdeğeri seviyesinde sabit........