Yapay zekâ makası: Yeni ayrışma kapıda |
Yapay zekâ gündemini insan gelişimine ve toplumsal faydaya odaklamak olmalı. Böylece yapay zekâ, eşitsiz bir ‘refah’ çağının değil, daha adil ve kapsayıcı bir geleceğin anahtarı haline gelebilir.
“Eğer bugün doğru kararlar alınmazsa, yapay zekâ ülkeler arasındaki eşitsizliği 19. yüzyıl Sanayi Devrimi’nden daha hızlı ve daha derin biçimde büyütebilir.”
BM Kalkınma Programı’nın (UNDP) yeni raporu ‘Yeni Büyük Ayrışma’, tarihe not düşen bu uyarıyla başlıyor.
Dünya uzun yıllar boyunca ‘yakınsama’ hikâyesine inandı. Küreselleşme, ticaret ve teknoloji sayesinde düşük ve orta gelirli ülkelerin yüksek gelirli ekonomilere adım adım yaklaşacağı düşünüldü.
Bu ‘ideal’ hikâye patinajlarla savrulurken; bugün, yapay zekâ gibi yeni bir eşikle iş daha da zor hale geliyor. Ülkerler arası farkı bırakın kapatmayı, aradaki makasın daha da açılması ve bunun bu kez çok daha hızlı, daha yapısal ve daha kalıcı olması işten bile değil.
UNDP’nin uyarısı keskin: “Bugün alınmayan kararlar, gelecek neslin eşitsizlik haritasını belirleyecek.”
Eşitsizliğin yeni anatomisi: Altyapı, beceri ve yönetişim
Rakamlar sarsıcı. Yüksek gelirli ülkelerde nüfusun üçte ikisi düzenli olarak yapay zekâ araçlarını kullanırken, düşük gelirli ülkelerde bu oran yüzde 5’in altında. Mobil internet kullanımında gelir temelli uçurum yüzde 40’lara, kadınların dijital araçlara erişim farkı bazı bölgelerde yüzde 50’ye çıkıyor.
UNDP’nin üzerinde durduğu şey şu: Yapay zekâ devrimi küresel, ama bu devrimden........