Yapay zekâ, akıllı bir anlatı makinesi. Üretiyor, dönüştürüyor, yeniden yazıyor. Ve bunu yaparken sadece veriyi değil, gerçeği de yeniden kurguluyor.

Üretken yapay zekâ (GenAI), yani yazı, görüntü, ses ya da fikir üretebilen sistemler, insanın en özgün niteliği olan yaratıcılığı taklit etmeye başladı. Bu sistemler bilgiyi işlerken aynı zamanda anlam da üretiyor.

Bugün yapay zekâ sistemleri her soruya bir yanıt, her girdiye bir çıktı sunabiliyor. Fakat bu üretimlerin ardında ne vicdan ne de sorumluluk var. İşte bu yüzden, insan değerlerinin yapay zekâ sistemlerinin içine nasıl yerleştirileceğini tartışan yeni bir etik alanı giderek daha fazla önem kazanıyor.

Yapay zekâ etiği üzerine tartışmalar, iki temel felsefi çizgide şekilleniyor: Faydacılık ve Kantçı etik.

Faydacılık, toplumsal faydayı azami kılmayı hedefler. Bir sistem milyonlara yarar sağlıyorsa, birkaç olumsuz sonuç mazur görülebilir. Bu yaklaşım, ‘yarar zarardan büyükse ilerleme meşrudur’ anlayışıyla günümüz teknoloji dünyasının temel mantığını oluşturuyor.

Oysa Kantçı etik, insanı araç değil, amaç olarak görür. Bireyin onuru, özerkliği ve hakkı hiçbir fayda adına feda edilemez. Dolayısıyla yapay zekânın manipülasyon, yönlendirme ya da aldatma amacıyla kullanılması, Kant’a göre doğrudan ahlâka aykırıdır.

Yapay zekâ dünyası........

© Ekonomim