Zeytin ve zeytinyağında yeni bir sezon başladı. Zeytin üretim bölgelerinde hasat devam ediyor. Hasat devam ederken zeytin ve zeytinyağı rekoltesi henüz açıklanmadı.

Türkiye’de zeytin ve zeytinyağı rekolte tespiti uzun yıllardan beri Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi tarafından yapılıyor. Birkaç yıl öncesine kadar konsey, paydaşların katılımı ile rekolteyi tespit eder ve kamuoyuna açıklardı. Fakat son yıllarda Tarım ve Orman Bakanlığı bu uygulamayı sonlandırdı. Rekolte tespiti yapıldıktan sonra, hazırlanan rapor bakanlığa gönderiliyor. Bakanlık rekolte üzerinde bir çalışma yaptıktan sonra kendisi açıklıyor. Bildiğim kadarıyla rekolte tespiti yapıldı ve Ankara’ya gönderildi. Bakanlığın açıklaması bekleniyor. Neden açıklanmıyor, neyi bekliyorlar? Bilmiyoruz.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), mayıs ayında yayınladığı bitkisel üretime ilişkin ilk tahmininde, 2024 yılında 3 milyon 750 bin ton olan zeytin üretiminin 2025 yılında yüzde 40 azalma ile 2 milyon 250 bin ton olacağını duyurdu.

Zeytin üretim bölgelerinde hasat büyük bir hızla devam ediyor. Zeytin hasadı yapılan hemen her il ve ilçede hasat günleri, hasat şenliği düzenleniyor. Bu da bir gelenek haline geldi. Bu hasat günlerinde Ayvalık öne çıkıyor. Uzun yıllardan beri hasat günleri etkinlikleri yapılıyor.

Tarım yazmaya başladığım 1996 yılından sonra zeytin hasadına ilk kez Ayvalık’ta katıldım. Ayvalık’ta, Betül Mardin’in daveti ile katıldığım o ilk hasat etkinliklerinde o dönem zeytin ve zeytinyağı konusunda yazılarıyla ülkeyi aydınlatan Tuğrul Şavkay, Ergun Köknar, Güngör Uras, Artun Ünsal gibi ustalar vardı. Kendilerini saygıyla anıyorum.

Sonraki yıllarda Ayvalık’ta her yıl farklı bir tema ile hasat günleri düzenlendi. Ayvalık Ziraat Odası Başkanı Ahmet Sucu, Eski Ayvalık Belediye Başkanı Ali Nedim Güreli, Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ziya Şensal, Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Başkanı Cahit Çetin, Sezai ve Salih Madra kardeşler, Mustafa Kürşat, Selim Kantarcı, Halil Kantarcı, Belediye Başkanlığı döneminde Hasan Bülent Türközen, Ticaret Odası ve Belediye Başkanlığı döneminde Rahmi Gençer, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve daha birçok kişinin bu hasat günlerinin kökleşmesinde ciddi emeği var. En önemlisi de Ayvalık’ta zeytin ve zeytinyağı üretenler, esnaf, halk bu etkinliklere sahip çıktı.

Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin bu köklü ve geleneksel etkinliği uluslararası boyuta taşıyarak sürdürüyor. Son 20 yılda yapılan etkinliklerden neredeyse tamamına konuşmacı veya dinleyici olarak katıldım. Bu hasat etkinliklerinde sektörün sorunları, hedefleri, sezon değerlendirmesi, hükümete verilecek mesajlar konuşuluyor. Son yıllarda bu yönü biraz zayıfladı. Sektör temsilcileri görüş bildirmekte çekiniyor, korkuyor.

Son olarak geçen hafta sonu yine Ayvalık’ta zeytin hasadındaydım. Hem Yudum’un 50. yılı etkinliklerine katıldım hem de Ayvalık Belediyesi’nin Uluslararası Zeytin Hasat ve Turizm Festivali’nde konuşmacıydım.

İklim Kanunu’nun zeytinciliğe etkilerini anlatmam istendi. İklim Kanunu, 9 Temmuz 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi Yasada zeytincilikle ilgili hiçbir düzenleme yok. Kanun, karbon piyasasını düzenlemeyi, sera gazi emisyonların azaltılmasını hedefliyor.

Kanun ile tarım, orman, mera ve sulak alanların korunması öngörülüyor. Ancak, uygulamada bu alanların korunmadığını, acele kamulaştırma kararları ile bu alanların madencilik ve enerji yatırımlarına açıldığına neredeyse her gün tanık oluyoruz.

İklim Kanunu ile sera gazı emisyonlarının azaltılması hedeflense de fosil yakıtlardan vazgeçilmiyor. Zeytin ağaçları kesilerek, sökülerek kömür çıkarılmaya devam ediliyor.

İklime bağlı hava değişikliklerinin tarıma, zeytine ciddi zarar verdiğini biliyoruz ve yaşıyoruz. Türkiye’de bu yıl yaşanan zirai don, kuraklık, dolu ve benzeri felaketler birçok ürüne ciddi zarar........

© Ekonomim