Bir haftadır buğday ve arpa fiyatı tartışılıyor. Açıklanan düşük fiyata çiftçinin tepkisi dinmiyor. Fiyatın neye göre belirlendiğini kimse açıklayamıyor.
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 2024 ürünü buğday ve arpa alım fiyatının çok düşük açıklanması geçmişten bu yana yapılan birçok hatanın, yanlışın sonucu. Fiyatı tek başına tartışmak konunun özünü gözden kaçırmak olur.
Fiyatı tekrar hatırlatarak geçmişten bugüne yapılan yanlışları sıralayalım. Geçmiş yıllarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan hububat alım fiyatları bu yıl Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 6 Haziran gecesi basın bülteni ile açıklandı. Yapılan açıklamada TMO’nun 2024 ürünü ekmeklik buğdayı ton başına 9 bin 250 lira, makarnalık buğdayı ton başına 10 bin lira, arpanın tonunu ise 7 bin 250 liradan alacağı duyuruldu. Ekmeklik buğdayda geçen yıla göre sadece yüzde 12, makarnalık buğdayda yüzde 11 ve arpada ise yüzde 3,6 oranında bir artış yapıldı.
Daha iyi anlaşılması için geçen yıla göre buğdayda kilo başına sadece 1 lira, arpada 25 kuruş artış yapılmış oldu. Çavdar, yulaf ve tritikale için fiyat hiç açıklanmadı.
Ayrıca, Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS)’ne kayıtlı olan çiftçilere buğdayda ton başına 1.750 lira, arpa için ton başına 750 lira fark ödemesi(prim) yapılacak. Çiftçiler, 2023 yılında buğdayda ton başına 1000 lira, arpada 500 lira olan fark ödemesini hasattan tam bir yıl sonra alabildiğini de hatırlatalım.
Buğday alacak para ve depo yok!
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre Mayıs 2024 itibariyle yıllık enflasyon yüzde 75, Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi Mart 2024 itibariyle yüzde 49,9 artmışken fiyat neden 3,6 ile yüzde 12 gibi çok düşük oranlarda açıklandı?
Herkesin çok merak ettiği bu sorunun yanıtı en yalın haliyle para yok. Ayrıca ürünü koyacak depo da yok.
Kendi adıma aylar öncesinden depoların dolu olduğunu, geçen yıla göre buğday ekim alanlarının arttığını ve yeni sezon için gerekli hazırlıkların yapılması gerektiği uyarısını defalarca yaptım. Amaç çiftçiyi mağdur etmemek olsaydı bu önlemler zamanında alınırdı.
Depolarda neden yer yok?
2022 yılı sonbaharından 2023 yılı Şubat ayına kadar yaşanan şiddetli kuraklık nedeniyle Türkiye’nin buğday üretiminin çok az olacağı düşünülerek ihtiyacın çok üstünde ithalat yapıldı. Tahıl koridorun açıldığında en çok ithalat yapan ülkelerden biri Türkiye oldu. İthalatla depolar dolduruldu.
“Ekmeğe zam olmasın” diye çiftçi cezalandırıldı
Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimi öncesinde ekmeğe zam gelmesin diye un sanayicilerine, ekmek üreticilerine ucuz buğday verildi. Ete, süte, yumurtaya zam gelmesin diye yem sanayicilerine, yumurta üreticilerine ucuz arpa ve mısır verildi. Ucuza verilen buğdayın, arpanın, mısırın faturası çiftçiye kesildi.
2023 yılında kuraklık bir yana üretimde son yılların rekoru kırıldı.........