Buğday hasadı başladı. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) taahhütname karşılığı buğday, arpa alımına başladı. Fakat fiyat henüz belli değil. Üretici de haklı olarak her gün soruyor “buğday fiyatı ne zaman açıklanacak ?”
Son 5 yılda buğday fiyatları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı. 2019 yılında 2 Mayıs’ta, 2020’de 4 Mayıs’ta, 2021 yılında 17 Mayıs’ta, 2022’de 5 Haziran’da ve 2023 yılında ise 6 Haziran’da fiyatlar açıklandı. Bu yıl hasat çok erken, Nisan sonunda başladı. Hasat 15 gün erken başladı ve 22 Mayıs’a geldik henüz fiyat açıklanmadı.
Tarım ve Orman Bakanlığı ile Toprak mahsulleri Ofisi’nden aldığımız bilgilere göre buğday fiyatının Haziran ayı başında açıklanması bekleniyor.
Fiyat neye göre belirleniyor?
Buğday alım fiyatı belirlenirken dikkate alınan bazı kriterler var. Yurtiçi üretim miktarı, üretim maliyeti, iç ve dış piyasadaki fiyatlar, dünyadaki üretim, geçen yılın alım fiyatları, verilecek destekleme primi, devletin ürün alması için gerekli olan mali kaynak, alternatif olabilecek diğer ürünlerdeki durum, üretimin sürdürülebilirliği gibi pek çok kriter dikkate alınıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı ile Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) yetkilileri ile yaptığım görüşmelere dayanarak şunu söyleyebilirim ki, fiyat ile ilgili çalışmalar büyük ölçüde tamamlandı. Fiyat konusunda sadece Tarım Bakanlığı ile TMO’nun çalışma yapması yetmiyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı da bu süreçte rol oynuyor.
Özellikle Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın fiyat belirlemede etkili oluyor. Bu bakanlıkların görüşü doğrultusunda oluşan fiyat Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunuluyor. Nihai kararı Erdoğan veriyor ve fiyatı da O açıklıyor.
TMO her sene farklı bir senaryo ile çalışıyor
Son yıllarda kuraklık, COVID-19 salgını, Rusya-Ukrayna savaşı ve benzer olaylar nedeniyle Toprak Mahsulleri Ofisi her yıl farklı bir senaryo ile alım politikasını uyguluyor.
Türkiye, 2022 yılında özellikle sonbahar aylarında ve Şubat 2023’e kadar kuraklıkla mücadele etti. Toprak Mahsulleri Ofisi kuraklık olacak, ürün az olacak diye stokları güçlendirmek için üst üste ithalat ihaleleri ile Rusya’dan buğday aldı. Fakat Mart 2023’ten itibaren başlayan yağışlar Türkiye’deki üretimi normale çevirince senaryo değişti. Kuraklık olacak diye ithalatla depolar dolunca yeni ürün alımında bazı sıkıntılar yaşandı. Ofis bu kez iç piyasada çiftçinin ürününü almak için büyük çaba gösterdi. Stoklar şişti, ürün koyacak depo sorunu yaşandı. TMO, 13 milyon tonu aşkın hububat alımı ile rekor kırdı.
Sezona yüksek stokla giriliyor
Ofis, 2024-2025 sezonuna yüksek stokla girdi. Buğday ekim alanlarının yüzde 7 artması ile 2024 ürünü buğday üretiminde rekor kırılacağı beklentisi vardı. Toprak Mahsulleri Ofisi bu rekor üretime göre bir senaryo hazırladı. Hem depolarda ciddi ürün var hem de yeni üründe rekor bekleniyordu. Ancak Nisan ayında beklenen yağışların olmaması ve İç Anadolu’da kuraklığın baş göstermesi yine........