Türkiye’nin sosyal güvenlik sistemi son beş yılda dikkat çekici biçimde yeni bir dengelenme sürecine girdi. SGK’nın resmi verileri incelendiğinde çarpıcı bir üçlü hareket görülüyor:

-Emekli sayısı artıyor,
-SGK’ya yapılan bütçe transferleri nominal olarak yükseliyor,
-Ancak transferlerin GSYH’ye oranı düşüyor,
-Ve en önemlisi: SGK’nın açığı kapanmaya, gelir–gider dengesi sağlanmaya başlıyor.

Tablolar, özellikle 2022 sonrasında sosyal güvenlik finansmanında “optik olarak” iyileşmiş bir görünüm olduğunu gösteriyor. Fakat bu iyileşmenin nedenlerine bakıldığında, sistemin reel sağlığına değil, nominal büyüklüklerin yarattığı matematiksel etkiye dayandığı görülüyor.

Tabloya göre SGK’ya yapılan bütçe transferleri:

-2008’de 35 milyar TL,
-2020’de 253 milyar TL,
-2023’te 847 milyar TL,
-2024’te 1,44 trilyon TL seviyesine kadar çıktı.

Buna rağmen transferlerin GSYH’ye oranı aynı dönemde:

-2008’de %3,47,
-2014–2017 arasında %4 seviyelerinde,
-2022’de %2,54 ile son yılların en düşük oranı,
-2024’te ise %3,24 düzeyinde kaldı.

Çünkü nominal GSYH artışı transfer artışının çok üzerinde gerçekleşti.

Enflasyon kur etkisiyle son 3 yılda nominal GSYH yaklaşık 3 katına çıkarken SGK transferleri aynı hızda artmadı. Dolayısıyla “pay” matematiksel olarak küçülmüş görünüyor.

Bu nedenle transferlerdeki azalma, sistemde bir rahatlama değil, makro büyüklüklerin şişmesi nedeniyle oluşan bir oran etkisidir.

Açığın kapanmasına rağmen emekli sayısı neden sorun yaratmadı?

Tabloda SGK açığı:

-2020’de -28,9 milyar TL,
-2021’de -60,7 milyar........

© Dünya