Milli gelirin üçte ikisi 10 ilden |
Nüfusun yüzde 18’inin yaşadığı İstanbul gayri safi yurt içi hasılanın tek başına yüzde 29,2’sini yaratıyor, bu ili yüzde 10,5 payla Ankara, yüzde 5,7 ile İzmir, yüzde 3,8’er payla Kocaeli ve Bursa izliyor. Nüfusun yarısının yaşadığı ilk on ilin GSYH’deki payı yüzde 64,5’e ulaşıyor.
Ekonomik faaliyetlerin ülke geneline yayılamaması, başta İstanbul olmak üzere Batı Marmara bölgesindeki belli başlı merkezlere yığılması nedeniyle Türkiye’nin ekonomik yapısında “verimsiz merkezileşme” olgusu yaşanıyor.
Türkiye’nin milli gelirinin yaklaşık üçte ikisini on il yaratıyor. Uzun yıllardır göç alması nedeniyle ülke nüfusunun yarısı da bu illerde toplanırken, söz konusu iller milli gelire nüfustaki payının da çok üzerinde katı veriyor. Diğer 71 ilin yarattığı toplam hasıla ise neredeyse ancak İstanbul kadar.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2024’te 1 trilyon 358,3 milyar dolar olan gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) 396,3 milyar dolarlık bölümünü tek başına İstanbul gerçekleştirdi. Buna göre anılan yılda sığınmacılar da dahil 88,6 milyona ulaşan nüfusun yüzde 18,3’ünün yaşadığı İstanbul, tek başına milli gelirin yüzde 29,2’lik bölümünü yarattı. İl bazında İstanbul’u 142,3 milyar dolarlık GSYH ve toplamda yüzde 10,5 payla başkent Ankara, 78,1 milyar dolar GSYH ve yüzde 5,7 payla İzmir izledi. Üç büyük ilin payı yüzde 50’ye yaklaştı. Ülke milli gelirinde sanayi kenti Kocaeli ile Bursa yüzde 3,8’er, Antalya yüzde 3,4, Mersin ile tarım ili Konya yüzde 2,1’er, Adana yüzde 2, Gaziantep yüzde 1,9 pay aldı.
Bu on ilin yarattığı toplam hasıla 876,4 milyar dolarla ülke GSYH’sinin yüzde 64,5’ini oluşturdu. Diğer 71 il ise 481,9 milyar dolarla toplam GSYH’nin ancak yüzde 35,5’ini gerçekleştirebildi. Ülke nüfusunun yüzde 50,5 oranındaki 44,7 milyonu GSYH sıralamasında ilk onda yer alan illerde yaşıyor. Diğer 71 il ise 43,9 milyon kişi ülke nüfusunun yüzde 49,5’ini barındırıyor. Bu verilere göre, Türkiye’nin sosyo ekonomik yapısına ilişkin tablo yoksulluk değil,........