Dört haneden üçü ‘hızlı fiyat artışı’ sürecek diyor |
Enflasyonla mücadelede negatif psikolojik faktörü oluşturan hane halkının beklentisi son bir yılda önemli oranda gerilemekle birlikte hala çok yüksek düzeyde kaldı.
Hanelerin gelecek bir yılın sonunda tüketici fiyatları (TÜFE) bazında enflasyon beklentisi kasım ayında yüzde 52,24 olarak ölçüldü. Hane halkının bu yüksek beklentisi, ekonomik verilerin değil, “ekonomik duygunun” sonucu olarak değerlendiriliyor, buna göre enflasyonda teknik düşüş olsa bile halk enflasyonun bittiğine inanmıyor. Dört haneden üçü, fiyatların daha hızlı ya da aynı oranda artacağını düşünüyor. Halkın yüksek enflasyon beklentisi ise, gerçek enflasyonu bizzat yaratabilen bir mekanizma niteliği taşıyor.
Enflasyonu tek haneye indirme hedefiyle 2023 ortalarında başlatılan parasal sıkılaştırma esaslı ekonomik programın iki buçuk yıllık uygulama sürecinde manşet enflasyonda önemli bir düşüş sağlandı. Mayıs 2023 sonunda yüzde 35,59 olan yıllık TÜFE artışı Mayıs 2024’te yüzde 75,45’e kadar çıktıktan sonra izleyen dönemde başlayan kesintisiz düşüş sürecinde bu yıl ekim sonu itibarıyla yüzde 32,87 ile son 47 ayın en düşük düzeyine indi. 2026-2028 Orta Vadeli Programı’na (OVP) 2026 için yüzde 16 enflasyon hedefi konuldu. Uluslararası Para Fonu (IMF) ise son konsültasyon raporunda bunu yüzde 22 olarak öngörüyor.
İleriye yönelik enflasyon beklentisinde, kesimler arasında da geniş marj bulunuyor. Gelecek on iki ay sonrasının yıllık enflasyon oranına ilişkin beklenti kasımda önceki aya göre piyasa katılımcılarında 0,23 puan artarak yüzde 23,49, reel sektörde 0,60 puan düşerek yüzde 35,70, hane halkında 2,15 düşerek yüzde 52,24 oldu.
Söz konusu beklenti bir yıl önceye göre ise piyasa katılımcılarında 3,71, reel sektörde 12,1 ve hane halkında 11,81 puan düştü. Hane halkının beklentisi, son bir yıldaki bu gerilemeye rağmen hala yüzde 50’nin üzerinde kaldı ve diğer kesimlerle belirgin ayrışma devam etti.
TÜİK’in ekim sonunda yüzde 32,87’ye inen resmi yıllık manşet enflasyonunda 2025 gerçekleşmesi de yüzde 33-34 civarında bekleniyor. Son bir yılda beklentilerdeki düşüşte bu seyrin rolü bulunuyor. Ancak hane halkının beklentisinin yurt içi diğer kesimlere, OVP hedeflerine, uluslararası ekonomi kuruluşlarının........