Diyanet, bu yıl Mevlidi Nebi Haftasında temanın “Peygamberimiz ve Şahsiyet İnşası” olduğunu açıkladı. Güzel bir başlık.
Şahsiyeti misallendiren ayet ve hadisler olsa da bir ayet-i kerimede şahsiyetle yakın manada “şakile” kelimesini okuruz:
“De ki hepsi, iman edenler de etmeyenler de şakilesine göre (kendi hal ve niyetine göre) iş yapar.” (İsra 84)
Buradaki şakile kelimesine geçmişte her bir alim başka bir mana vermiş, bugün de mealler de bu fark bariz görülür. Aslında ilk bakışta anlaşılan şey; tarz, yol, biçimdir yahut huy veya mizaçtır da bunlar manayı sanki zayıflatıyor gibi. O yüzden “şahsiyet” ve “karakter” daha uygun düşüyor.
Bununla alakalı çok fazla yazı yazılmış. Ancak İmam Gazali hazretlerinin şu tespiti enfes bir bakış açısı sunuyor:
Ona göre insan; meyillerine, ilgilerine, eğilim ve davranışlarına kaynaklık eden dört unsurdan oluşuyor.
Bunlara; rabbâniyet, behîmiyet, sebûiyet ve şeytâniyet diyor. Rabbâniyet; itibar, aidiyet, sevilme, hedef gütme, başarıyı arama gibi ruhi kısmı anlatıyor.
Behîmiyet; beslenme ve cinsellik........