Bir insan bütün dünyayı etkileyebilir mi? |
İmam Gazali... Gerek İslam dünyasını, gerekse Batı medeniyetini derinden etkileyen dev bir zihin. İlk bakışta bu iddia size mübalağalı gelebilir. Ancak rahmetli Prof. Dr. Fuat Sezgin’in altmış yıllık emeğinin ürünü olan şu sözü, artık bu konuya ciddi eğilmemiz gerektiğini haykırıyor: "Avrupa medeniyeti, İslam medeniyetinin bir çocuğudur."
Tarihsel veriler, Müslüman düşünürlerin Batı üzerindeki etkisinin ne denli güçlü olduğunu gösteriyor. Örneğin, bir dönem Hristiyan rahip Raymondus Lullus’a ait sanılan yetmiş eserin, çok sonra Arapçadan çevrildiği ortaya çıktı. Bu, ilhamın yalnızca dolaylı değil, doğrudan bir nehir gibi aktığının en somut kanıtıdır.
İmam Gazali’nin Batı’daki etkisi, kimi zaman doğrudan kabul yoluyla değil, çatışmacı bir kanal üzerinden ulaşmıştır. İmam Gazali’nin yazdığı Tehâfütü’l-Felâsife (Filozofların Tutarsızlığı) eseri, İbn Rüşt’ü buna cevap olarak Tehâfütü’t-Tehâfüt’ü (Tutarsızlığın Tutarsızlığı) yazmaya itti. İşte bu iki eser arasındaki dev tartışma, Endülüs üzerinden tüm........