New York’un sosyalist belediye başkanı Zohran Mamdani seçim kampanyası esnasında ‘’milyarderlere ihtiyacımız olduğunu sanmıyorum’’ demişti. Mamdani bu görüşünde yalnız değildir. İktisadî popülizmin görünür kısmı -sloganlar, çarpıcı anlatımlar- çok kere yüzeyin altındaki düşünsel aysbergi, yani ölü veya kimisi yaşayan iktisatçılardan miras kalmış fikirleri gizler. Derin kökleri olan böyle bir fikir, kişisel zenginliğin üstünde bir sınırın olması gerektiği inancıdır.

Thomas Piketty bunu ‘’bir bireyin sahip olması uygun olan kaynak miktarına azami bir sınır getirilmesi gerektiği düşüncesi’’ olarak tanımlıyor. Bu düşüncenin en açık sözlü savunucusu, yakınlarda çıkan kitabında (Zenginliğin Sınırlanması: Aşırı Zenginliğe Karşı Tez) zenginliğe kişi başına 10 milyon dolar küresel bir sınır getirilmesini isteyen Ingrid Robeyns’tir.

Fakat bu sınırlamacı görüş eski bir yanlış düşünceye dayanmaktadır: ‘’üretim’’ ile ‘’dağıtım’’ arasındaki hatalı ayrıma. Varsayım şudur: üretim iktisadî güçler aracılığıyla gerçekleşir, dağıtım ise tamamen politiktir, onun için siyaset yapıcılar kimin neyi ne kadar alacağını toplam üretime zarar vermeden yeniden şekillendirebilirler.

Bu varsayım ekonomiyi sabit bir pasta olarak görmeye götürmektedir. Eğer bir kimse büyük bir dilime sahip ise diğerleri aç kalacaktır. Percy Shelley’nin Kraliçe Mab’de (1813) ifade ettiği gibi: Zenginler yoksulların çalışmasıyla daha zengin olmuşlardır… onlar kendi zenginliklerini işçilerin sefaletiyle artırırlar.’’ Oysa bu sosyalizm altındaki hayatın bir tanımı olabilir ama kapitalist bir sistemde zenginliğin nasıl yaratıldığını yanlış anlamaktadır.’’

Kapitalizmde, pastayı büyüterek zenginleşebilirsiniz: ürünler, şirketler, işler ve yenilikler yaratmak sadece kendinize değil milyonlarca başkalarına da fayda sağlar. Bunu ilk defa Fransız sosyolog Gabriel Tarde sezmiş, daha sonra Ludwig von Mises ve Friedrich A. Hayek gibi iktisatçılar tarafından geliştirilmiştir.........

© Diyalog Gazetesi