Türk Devletler Topluğu ile “dilde, fikirde, işte birlik”e doğru… |
Gebele’de (Bakü yakınlarında) gerçekleşen Türk Devletleri Teşkilatı’nın 12. Zirvesi, “Bölgesel Barış ve Güvenlik” ana temasıyla toplandı. Bu zirve, yalnızca stratejik jeopolitik manevraların sahnesi olmayıp Türk dünyasında daha derin bir idealin –birlik idealinin– yeniden gündeme taşındığı bir mihenk taşıdır.
İsmail Gaspıralı’nın 19. yüzyılda ortaya koyduğu “dilde, fikirde, işte birlik” ülküsü, bugün belki de o kadar somut ve güncel bir hedef haline gelmiştir ki Bakü zirvesinde tartışılan konuların bazıları tam da bu idealin sınav sahaları olmuştur.
Toplantıda dikkat çeken başlıca hususlar şöyleydi:
Güvenlik ve bölgesel istikrar: Zirvenin çerçeve teması “Bölgesel Barış ve Güvenlik” oldu. Türkiye Cumhurbaşkanı da toplantıda, yakın coğrafyadaki çatışmalara, hukuk ihlallerine karşı teşkilatın kararlı duruşuna vurgu yaptı.
Kurumsallaşma ve işbirliği genişletilmesi: Türkmenistan’ın hem Türk Akademisi’ne hem de Türk Kültür ve Miras Vakfı’na gözlemci olarak katılmasıyla, işbirliği mimarisinin derinleştirilmesine dair adımlar atıldı. Ayrıca, teşkilatın işbirliği organlarının rollerinin güçlendirilmesine dair kararların altı çizildi.
Tek güç merkezi vizyonu: Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Türk devletlerinin “tek bir güç merkezi” gibi hareket etmesinin önemine işaret etti.
Ekonomik, ulaştırma ve beşeri iş birliği fırsatları: Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev konuşmasında, Azerbaycan-Ermenistan barış bildirisini Türk halklarının ortak kazanımı olarak değerlendirip bunun ekonomi, ticaret ve ulaştırma alanlarında yeni kapılar açacağını vurguladı.
Üye ve gözlemci genişleme çabaları: KKTC’nin toplantılarda daha aktif rol alması arzusu dile getirildi. Ayrıca, Türkmenistan gözlemci statüsüyle sürece dahil olurken teşkilatın kapsayıcılığının artması hedeflendi.
Bu gündemler, salt devletlerarası pazarlıklar ya da diplomatik hamleler değil; aynı zamanda bir idealler topluluğunun yeniden sahneye dönmesi........