-M. Fuat Köprülü (1890-1966)

Fuad Köprülü ve Osmanlı Devletinin Kuruluşu

Öz

Bu makalenin amacı M. Fuad Köprülü’nün yaklaşık bir asır evvel Fransa’daki konferanslarda dile getirdiği Osmanlı Devletinin kuruluşuyla ilgili görüşlerini tartışmak ve eseri tanıtmaktır. Bu konferans ilk kez Türk Tarih Kurumu tarafından 1959 yılında Türkçe olarak yayınlanmıştır. Köprülü, tarihçi Gibbons vs. garp tarihçilerinin esassızlığını ortaya koymuş, ama kendisi -Göller Bölgesi’ndeki Coğrafî Değişimi bilmediği için olacak- birçok mühim yanılgıya düşmekten de kurtulamamıştır.

Açar Kelimeler: Gibbons, Fuad Köprülü, Osmanlı Devletinin Kuruluşu, Halil İnalcık, Coğrafî Değişim,

Giriş

Bana Köprülü’nün bu eserini haber veren Ferhat Tamir Hocama teşekkür ederek başlamak istiyorum. Köprülü, mühim tespitler yanında bazı hatalar da yapar. Köprülü’den bîhaber 10-12 yıldır ileri sürdüğüm bazı iddialarımın onun bazı görüşleriyle uyuşması beni sevindirmiştir. Hoca, Osmanlı’nın kuruluş meselesini alttaki başlıklarla ele alır. Biz de hem konuyu anlamak, hem ondan bir şeyler öğrenmek, hem de eleştirmek için o başlıkları verelim:

1.Osmanlı’nın kuruluş meselesi nasıl tedkik edilmelidir? [s.1-26].

1.1. Gibbos’un nazariyesi: Hulâsa ve tenkîd [s.3-14]

1.2. Meselenin mantıkî surette tedkikinin şartları [s.14-26]: A. Kaynaklar [s.16-22]. B. Tedkik metodu [s.22-26].

2.XIII. Asırda ve XIV. Asrın ilk yarısında Anadolu’nun siyasî ve içtimaî tarihine bakış [s.27-66].

2.1. Büyük siyasî hâdiseler [s.28-39]

2.2. Etnik âmiller [s.39-45]

2.3. İçtimaî ve iktisadî tarih taslağı [s.45-64]: A. Göçebeler [s.46-49]. B. Köylüler [s.49-52]. C. Şehir hayatı [s.52-64]

2.4. Fikrî seviye [s.64-66]

3.Sınır boylarında hayat ve Osmanlı imparatorluğunun kuruluşu [s.67-110].

3.1. Osman’ın kabilesi [s.68-73]

3.2. Uc’larda hayat [s.73-102]. A. Askerî ve idarî teşkilât [s.73-77]. B. Halk: Etnik ve dinî unsurlar [s.78-80]. C. İslâmlaşma [s.80-83]. D. Askerî, dinî, meslekî teşekküller [s.83-102]: D.1.Gāzî’ler ve Alp’ler [s.84-89]. D.2. Ahîler [s.89-93]. D.3. Bâcıyân-i Rûm [s.93-94]. D.4. Abdâlân-ı Rûm [s.94-102].

3.3. Osmanlı Devletinin başlangıcı [s.102-110]: A. Tarihî vakıâlar [s.103-105]. B. Osmanlı Devletinin inkişafındaki âmiller........

© Dikgazete.com