TBMM 'kadını erkek erkeği kadın yapan' bir karar alabilir mi? |
2018’de Gazete Duvar’da mavra mahiyetinde kaleme aldığım kısa öykülerden biri ‘Her gün 16.20’de tek ayak üzerinde duracaktı…‘ başlığını taşıyordu. İki bölümlük hikâyenin ilkiydi. Ankara’da Birlik Mahallesi’nde yaşayan fotoğrafçı Ülker’in bir sabah Resmî Gazete’de yayınlanan bir kararnameyle değişen yaşamına dairdi. Kararname şöyleydi: ‘1970-1971 yılları arasında doğmuş, adı Ülker olup Ankara’da mukim Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı fotoğrafçıların, her gün öğleden sonra saat 16.20’de, evlerine en yakın parkta, otuz dakika süreyle tek ayak üzerinde durmalarına dair…‘
Akşama doğru, okumuş etmiş, gayet aklı başında bir yakınım aradı ve yazıyı okuduğunu, hayret ettiğini, böyle bir saçmalığın gerçekten olup olmadığını sordu. Ülkenin geldiği hali, yurttaşın beklenti çıtasının nereye indiğini 2018 itibariyle gösteren harika bir örnekti. Bugün 2018’i arar haldeyiz ve o tarihte absürt bir durum olarak düşündüğüm böyle bir kararname şimdilerde yayımlansa, belki bir gün gündem olacağını ve hızla uyum sağlanacağını düşünüyorum.
Yazının başlığını daha önce de kullandım; İngilizler meclislerinin gücünü anlatmak için dile getirirler: “İngiliz parlamentosu kadını erkek erkeği kadın yapamaz, bunun dışında her şeye muktedirdir.”
Konu nedir? Olabildiğince Türkçeleştirerek…
Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) yetkileri anayasada sayılmıştır. 148/1’e göre Mahkeme, ‘kanunların, CBK’lerin, TBMM İçtüzüğü’nün anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar.’ Yetkileri bunlarla sınırlı değil, ancak konumuz açısından anılması gereken yetkilerin ilk öbeği bu. Demek ki AYM Meclis İçtüzüğü’ndeki bir değişikliğin anayasaya uygun olup olmadığını inceleme yetkisine sahip.
İçtüzük ve değişiklikleri ‘Meclis kararı’ faslında ele alınır. Parlamentolu bir demokrasi için içtüzükler hayati önemdedir, ‘sessiz anayasa’ olarak isimlendirilir. Meclis kararları saymakla bitmez, ‘kanun dışındaki tüm parlamento işlemleri’ diyebiliriz. Fakat her Meclis kararı AYM tarafından incelenemez. İçtüzük dışında, anayasanın 85’inci maddesine göre, ‘yasama dokunulmazlığının kaldırılması’ ve ‘milletvekilliğinin düşmesine’ ilişkin Meclis kararları da başvuru olduğu durumda AYM tarafından incelebilir. Demek ki hangi Meclis kararlarının AYM........