Türkoloji Biliminde Yeni Yaklaşımlar: Prof. Dr. Nizami Ceferov’un Almanca Yayınlanan Tezleri Üzerine |
Prof. Dr. Nizami Ceferov, Azerbaycan ve Türk dünyası filolojisine, özellikle de genel dilbilim ve Türkoloji alanlarına önemli bilimsel katkılarda bulunmuş, aynı zamanda akademik ve siyasi arenada da aktif rol oynamış değerli bir şahsiyettir. Onun Türkoloji ile ilgili makaleleri Almanca “Azerbaycan’da Türkoloji Çalışmaları Üzerine Tezler” ismiyle yayınlandı.
Azerbaycan’daki Türkoloji çalışmaları, Türk dünyası için büyük önem taşıyan köklü bir geçmişe sahiptir. Bu alandaki çalışmaların başlangıcı ve gelişimi çeşitli evrelerden geçmiştir. Azerbaycan’da Türkoloji çalışmalarının önemli dönüm noktalarından biri 1926 Bakü Türkoloji Kongresi’dir. Bu kongre, Türk halklarının kültürel hayatında, özellikle de dil ve alfabe konularında büyük bir yankı uyandırmıştır. Kongre, Sovyetler Birliği’nin Türk coğrafyasındaki çalışmaları neticesinde düzenlenmiş ve binlerce yıllık Türk tarihinin önemli toplantılarından biri olarak kabul edilmiştir.
Bu kongrenin temel amaçlarından biri, tüm Türkler için Latin Alfabesi ‘ne geçme kararı alarak Türk devletleri arasında kültürel bağı güçlendirmekti. Nitekim, Azerbaycan’ın Latin alfabesini benimsemesi, Türkiye’deki alfabe değişikliğine de bir örnek teşkil etmiştir. Kongre, sadece dilbilimsel değil, aynı zamanda siyasi ve kültürel açıdan da büyük gelişmelere yol açmıştır.
Azerbaycan Türkoloji’sinin gelişiminde birçok önemli isim rol oynamıştır. Bunlardan Ali Bey Hüseyinzade Azerbaycan Türkoloji’sini özel bir bilim seviyesine ulaştırmış, Türk dilinin bir dünya dili olabileceği vizyonunu taşımıştır. 1926 Bakü Türkoloji Kurultayı’na katılarak “Garbın İki Destanında Türk” başlıklı bir bildiri sunmuştur. Yine, Bekir Çobanzade, Aziz Gubaydullin, Halid Said Hocayev, Naile Valihanlı gibi birçok önde gelen Türkologlar Azerbaycan’da yetişmiştir.
Sovyetler döneminde,........