Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), sağlığı tanımlarken “... bedensel, ruhsal ve toplumsal-sosyal yönlerden tam bir iyilik durumu” nitemlerini kullanıyor. Kişi ve toplum sağlığının çok güçlü toplumsal-ekonomik belirteçleri (determinat) var. Teknik anlamda salt nitelikli sağlık hizmeti sunumu hatta kullanımı bile sağlıklı olmak için yetersiz. Kaldı ki “salt nitelikli kamusal sağlık hizmeti sunumu” olgusu da bu toplumsal sistemde tek başına olanaksız. Öncelikle sağlık politikası seçimine bağlı, ardından bütünleyici toplumsal-ekonomik desteklerin sağlanmasına, kapsamlı sosyal güvenliğe. Sağlıklı olma hedefi bütüncül adımlara bağlı. DSÖ’nün “tek tıp-tek sağlık” önermesi bir sacayağı: İnsan-hayvan-çevre sağlığı. Bütünsellik zorunlu.
Kadına yönelik şiddet OECD ülkeleri arasında en yükseklerden biri.
2022’de özekıyım (intihar) oranı 100 binde 3.2. 2010-19 arasında 31 bin 519 kişi intihar etti, özellikle 15-29 yaş dilimi gençler! Bu çok ciddi bir tehdit toplum sağlığı, güvenliği için. Depresyon ve bunaltı (anksiyete) ilaçları kullanımı son yıllarda çok arttı. 2021’de 60 milyon depresyon reçetesi yazıldı. Cebinde “P….c” ile dolaştığı söylenen ABD toplumuyla benzeşiyoruz! Depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) sıklığı artıyor. 2022’de depresyon ilacı kullanımı on yıl öncesine kıyasla iki kat arttı. Özellikle genç yaş dilimlerinde ve kadınlarda oldukça yaygın. Cinsel istismar, özellikle çocuklara hatta bebeklere yönelik, çok sefil bir sorun. Adalet Bakanlığı verileriyle 2023’te çocuk cinsel istismarı 66 bini aşkın. TÜİK’e göre, güvenlik birimlerine bildirilen çocuk istismarı olgularının yüzde 12’si cinsel istismar! Kurbanların yüzde 85’i kız çocuğu, aile içi insest! Ayıklanamayan (tasfiye........