Bizde dil Aydınlanması, 9. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut’un, yıllarca halkın arasına girip dilimizin verilerini derleyip topladığı dört ciltlik Divanu Lugati’t-Türk kitabıyla başlamıştır.
Kaşgarlı, kitabının başında, bu kitabı nasıl oluşturduğunu açıklıyor:
“Ben onların (Türklerin) en uz dillisi, en açık anlatanı, akılca en incesi, soyca en köklüsü, en iyi kargı kullananı olduğum halde, ülkenin şarlarını (şehirlerini), çöllerini baştan başa dolaştım. Türk, Türkmen, Oğuz, Çiğil, Yağma, Kırgız boylarının dillerini, kafiyelerini belleyerek yararlandım. Öyle ki, bende onlardan her boyun dili en iyi biçimde yer etti. Ben onları düzeniyle sıralamış, birbiriyle uyumunu sağlayarak düzenlemişimdir.”
Almanya, Jacob Ludwig Carl Grimm (1785-1883), Wilhelm Carl Grimm (1786-1859) kardeşler, dil kültürünün kaynağı yüzlerce masalı bir araya getirerek Kaşgarlı’dan ancak bin........