Aradan yıllar geçip gittikten sonra geçenlerde bir yemekte bir araya geldik. Yanındaki sandalyede üzerinde ‘PARÇA’ yazan neon turuncu renkli tutma yerleri olan parlement mavisi ilginç bir poşet duruyordu. Hem bu poşetin hem de içindeki tasarımın kendisine ait olduğunu öğrenince haliyle merak ettim hikayesini. Ne Ayşenaz’ın akademik kariyerinin 9’uncu yılında toplamda 9 adet PARÇA ürünü ortaya çıkardığından, ne de onun “Mis-Shapes (yanlış şekiller)” adını taşıyan ilk koleksiyonundan haberim vardı.
Var olan formları birbiriyle birleştirip yeni formlar elde etmenin peşine düştüğünü, onarıma ve yeniden kullanıma her zaman açık olan tasarımlar ürütmekte olduğunu ve bunu yaparken de İstanbul’un Şişhane ve Karaköy semtlerine özgü malzeme, tedarik, ve üretim ağını kullandığını öğrenince yazmam gerekiyor benim bu hikayeyi dedim.
Kısacası böyle başladı bu yazı yazılmaya..
ODTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı bölümünde okuduktan sonra 2006’da Royal College of Art (Kraliyet Sanat Okulu) “Design Products” (Tasarım Ürünleri) bölümü’nde master yapmış Ayşenaz (Toker). ODTÜ’de çok iyi ama son derece teknik bir öğrenim görmüş; ama gönlünde hep daha küçük, kendisinin de üretime dahil olacağı bir ölçekte çalışmak varmış. Hatta ODTÜ’de mezuniyet projesinde çamaşır makinalarının ve küçük ev aletlerinin arasında ilk ayakkabı yapan kendisiymiş..
Royal College of Art’daki mezuniyet projesinde Türkiye’deki zanaat üretimine odaklanıp, bu üretim yöntemi ile daha güncel bir dilde konuşan ürünler tasarlamak istemiş. Ankara Kale bölgesinde tepsi üreten bakır zanaatkarlarla çalışıp bir tabure yapmış. Beykoz’da bir cam üfleme fabrikasında ustalarla çalışıp modern Çeşm-i Bülbül ürünler tasarlamış.
Tanınmış endüstriyel ve mimari tasarımcı, sanatçı Ron Arad, Royal College of Art, Design Products bölümünde bölüm başkanlarıymış. Buranın daha açık uçlu ve pratik araştırmaya dayanan farklı bir tasarım bakış açısı sunmuş olduğunu söylerken bana Ron Arad’ın bölümleri hakkında şöyle dediğini anlatıyor;
“son derece ‘istihdam edilebilir’ insanları alıp, neyle ilgileniyorlarsa orada hızlandırıp, kendi sorularını sordurup, “istihdam edilemez” bir şekilde mezun ediyoruz..”
**
Mezun olduktan sonra ise bir müddet Londra’nın meşhur ürün ve mekan tasarımcılarından Faye Toogood ile ürün tasarımlarından sorumlu olarak çalışmış. Ama bir yerden sonra çalışmalarına Türkiye’de devam edebilmek için geri dönüş yapmış. O sırada İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü’nde Can Altay ve Aslı Kıyak İngin Şişhane bölgesinde bulunan aydınlatma ve metal atölyelerini, oradaki ustaları ve onların zanaat bilgisini ve potansiyelini endüstriyel tasarım eğitimine entegre eden bir stüdyo üzerinde çalışıyorlarmış. Bu sürece, bu Bilgi Üniversitesi hocalarının arasına Ayşenaz da dahil olmuş ve böylece Şişhane bölgesi ile tanışmış, 2015 yılıymış.
O günlerde hocalar Şişhane bölgesinde atölyelerde gezerken, öğrenciler de yanlarında çalıştıkları ustalarından öğrendiği zanaat bilgisiyle birebir ürünler........