Osmanlı Devleti, 1606-1699 yılları arasında Duraklama Dönemi’ni yaşar. Bu dönemin en önemli özelliği, savaş gelirlerinin azalması ve saray masraflarının artmasıdır. Merkezi otoritede, orduda, sosyal ve ekonomik alanda bozulmalar ortaya çıkar.
Dönemin düşünürü Koçi Bey, Padişah IV. Murat’ın isteğiyle, 1631 yılında Osmanlı Devleti’nin kötüye gidiş nedenlerini içeren gerçekçi bir rapor hazırlar. Tarihe, Koçi Bey Risalesi olarak geçen raporda eleştiri konuları; adam kayırma, rüşvet, liyakat sisteminin çökmesi ve yozlaşmadır. Devlet adamlarının bilgisizlikleri, hataları ve ihtirasları da çöküşte önemli rol oynar.
***
Osmanlı, bu eksikleri gideremez ve çöküşe sürüklenir. 1683 yılında, İkinci Viyana Bozgunu’yla başlayan çekilme ve toprak kaybı önlenemez.
Ve üç büyük felaketle yüzleşir:
Birincisi; 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’nda Tuna (Balkan) vilayetinin kaybedilmesi,
İkincisi; 1912 Balkan Savaşı’nda Balkan ülkelerinin elden çıkması,
Üçüncüsü; Birinci Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti’nin tarih sahnesinden silinişidir.
***
Dünyanın en değerli toprakları üzerinde kurulu beş milyon kilometrekareye hükmeden Osmanlı, Sevr Antlaşması’yla 120 bin kilometrekarelik alana, Anadolu’ya sıkıştırılır. Mustafa Kemal Atatürk, Türk İstiklal Savaşı’yla, Sevr’i çöpe attı. Avrupa sömürgeciliğini sona erdirdi ve modern bir devlet kurdu. Türkiye, diğer Müslüman ülkelere örnek olacak şekilde modern, çağdaş bir........