1993 yılından kafamda kalan bir şarkı var.
“Foule Sentimental”
Alain Souchon’un söylediği harika bir şarkıdır ve geçen yıl bu şarkının 30’uncu yılı kutlanmış, birçok yazı yayımlanmıştı.
“Duygusal kalabalık” anlamına gelen şarkı, beni sadece müziği ile değil, sosyolojik anlamı ile de çok etkilemişti.
Çünkü “kalabalık” ve “kitle” kelimeleri, sosyoloji eğitimim boyunca beni hep yakından ilgilendirdi.
İşte o nedenle önceki gün Türk Dil Kurumu’nun internet sitesinde “kalabalık yalnızlık” kavramını görünce şaşırdım.
Hatta çok şaşırdım.
Nedenini anlatayım.
Haberi, Dil Kurumu’nun sitesinden aktarıyorum:
“Türk Dil Kurumu, 1 milyon kişinin katıldığı anket sonrası yılın kelimesinin 'kalabalık yalnızlık' olarak seçildiğini açıkladı.“
Ankara Üniversitesi İletişim Araştırmaları ve Uygulama Merkezi (İLAUM) işbirliğiyle alanında uzman isimlerden oluşan bir kurul, yedi kelime ve kavram belirlemiş.
Bunlar, TDK'nın internet sitesinde halk oylamasına sunulmuş.
Oylamaya değer bulunan diğer 6 kelime şunlarmış: ‘Merhamet’ , ‘yabancılaşma', 'algoritma', 'yozlaşma', 'yapay zekâ' ve 'dijital yorgunluk...’
Hepsi de sofistike kelimeler.
Ancak bundan sonraki metodolojiyi tam anlamadım.
Değerlendirme kurulunun açıklaması pek net değil.
Kurul, 2024 yılında insanların kalabalıklar içinde bile kendilerini yalnız hissettiklerini gösteren araştırmaların sayısında artış olduğunu belirtiyor.
“Kurul, birbirlerinin zıddı gibi duran, teklik ifade eden ‘yalnızlık’ ile çokluk ifade eden ‘kalabalık’ kelimesinin dijital teknolojilerin kullanımının artmasıyla artık daha fazla aynı anda var olduğunu yorumunu yaptı” deniyor.
Açıklamada, ''Bireyin çevresinde insan sayısının fazla olması, kendisinin yalnızlık hissetmediği anlamına gelmemektedir. Aynı ev içinde aile bireylerinin olması, aynı yemek masasında yalnız hissetmeyi engellememektedir'' dendi.
Anlamadığım şuydu:
Kurul, bu araştırmalardan sonra “kalabalık yalnızlık” kavramını kendisi mi bulmuştu ?
Yoksa oy kullanan 1 milyon kişiden gelen bir kavram mıydı?
Her yıl dünyanın dört bir yanında yapılan anketlerle yılın ruhunu yansıtan kelimeler belirleniyor.
Bu kelimelerin seçimi kültürel ve sosyal trendlerin bir aynası olarak görülüyor.
Mesela ünlü Oxford Sözlüğü bu yılın kavramı olarak “beyin çürümesini” seçmiş.
“Brain rot” 170 yıllık bir kavram ve galiba ilk defa tam yerine 21’inci yüzyılda oturdu.
Anlamı da şu:"Özellikle önemsiz veya zorlayıcı olmadığı düşünülen materyallerin aşırı tüketiminin bir sonucu olarak görülen, bir kişinin zihinsel ya da entelektüel durumunun bozulması."
Cambridge Sözlüğü'nün seçtiği kelime ise 'manifest' olmuş.
Cambridge Sözlüğü Yayın Müdürü Wendalyn Nichols’un açıklamasına göre, 'manifest' kelimesinin, 2024 yılında sözlükte 130 binden fazla kez aranması, tüm sosyal medya platformlarında kullanımının önemli ölçüde artmış.
Açıklamada belirtilmemiş ama manifest sözcüğünün neden arandığını tahmin edebiliyorum.
Çünkü Netflix’te çok........