Hatırlarsınız, ezilen sınıfların 'gündelik sömürü süreci'nin acısını bastırmaları, hatta bazen unutmaları için iktidar desteğiyle üretilen kitlesel kültür ürünlerine 'ertesi güne hazırlanma mekanizmaları' diyoruz. Bunun 2300 yıllık sağlam kuramsal kökleri de var: “Tiyatroda iki türlü dinleyici vardır: Biri iyi eğitilmiş soylu baylardan oluşur, ötekiyse aşağı uğraşları olan kimseler, parayla çalışan işçiler ve benzerleri gibi avam takımından. Bu ikinci sınıfın dinlenmesi için de yarışmalar ve gösteriler düzenlenmelidir. Fakat bunların zihinleri çarpılmış, doğa durumundan uzaklaşmış olduğu için, uyumlarında kuraldan sapmalar ve melodilerinin tonunda doğaya aykırı abartmalar vardır. Her grup, kendi doğasına yakın olandan zevk alır. Onun için, tiyatro yöneticilerinin bu sınıf dinleyicilere çekici gelen müzik türünü kullanmalarına göz yumulmak gerekir.” (Aristoteles, Politika, Çev: Mete Tunçay, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1975, s.245)

Aristo bunları yazarken henüz gladyatör dövüşleri icat edilmemiş, daha Roma'daki büyük arena (Kolezyum) bile yapılmamıştı; sömürülenlerin eğlencesi müzik, dans ve tragedyadan oluşuyordu. Kölelerin birbirini öldürmek için dövüşmesi ya da aç bırakılmış vahşi hayvanlara yem edilmesi, halkın da bu yepyeni gösteri türüyle kendinden geçmesi, filozofun ölümünden 60 yıl kadar sonra -M.Ö. 260'lı yıllarda- başladı.

Bugün çok 'uygar' olduğumuz için, arenalara doluşup toprağın kanı nasıl bir şehvetle emdiğini izlemiyoruz artık -peh! Hatta 25 yıl öncesine kadar İspanyol televizyonlarında canlı yayınla sunulan boğa güreşleri bile yasaklandı, artık o kadar uygarız işte...

20. yüzyılın en önemli 'ertesi güne hazırlanma aracı' olan televizyonun program tarihine baktığımızda,........

© Birgün