2024-25 adli yıl açılış konuşmaları, 27 Ekim 2023 günü yayımlanan AYM kararından 16 Ağustos 2024 günü TBMM’de tanık olunan görüntülere uzanan işlem ve eylemler dizisi olarak “anayasal düzeni ilga girişimi”ni örtebilir mi?

Hak arama özgürlüğü ve düzgün/dürüst (adil ve hakkaniyete uygun) yargılanma hakkı, ancak yargı bağımsızlığına dayanan erkler ayrılığı düzeneğinde saygı görür.

Hak arama özgürlüğü ve adil yargılanma hakkı, öteki hak ve özgürlüklerden iki özelliğiyle ayrılır: öncelikle, bütün hak ve özgürlükler üzerinde güvence niteliği taşır. Eğer bir devlette etkili başvuru yolu varsa, kamu makamları ve/veya özel güçler, hak ve özgürlüklere saygıda özen gösterir. Çünkü ihlal durumunda yaptırımla karşılaşacağını bilir.

İkinci olarak, başka hiçbir hak ve özgürlük yoktur ki, hak arama ve düzgün yargı derecesinde devlet örgütü yoluyla gerçekleşsin ve devlet için pozitif (olumlu) yükümlülükler doğursun.

Olumlu yükümlülükler gerektiren düzgün yargılanma hakkı, hak ve özgürlükler için kullanılan ayrım ölçütlerini de geçersiz kıldı. ‘Klasik özgürlükler gerçekleşmesi için devlete kaçınma yükümlülüğü yüklerken, sosyal haklar devlet için edim borcu doğurur’ yaklaşımı aşıldı; zira etkili başvuru hakkı, devlet........

© Birgün