Küresel Güney dediğimiz, kabataslak başını ABD’nin çektiği ve AB’yi de içeren zenginler kulübü dışında kalan ülkelerin sesini duyuran etkili bir kurumsal yapı yok. Son yıllarda küresel adalet adına en etkili çabalar Brezilya Başkanı Lula da Silva, Güney Afrika ve İspanya Başbakanları Cyril Ramaphosa ve Pedro Sanchez’den geliyor. Bu üçlü geçen sene Brezilya’nın G-20 başkanlığı sırasında Açlık ve Yoksulluğa Karşı Küresel İttifak girişimine ön ayak olmuşlardı. Aynı şekilde 2025 Haziran’da gerçekleşen Sevilla Eylem Platformu bünyesindeki, Dördüncü Kalkınma Finansmanı Uluslararası Konferansı’na destek vermişlerdi.

Şimdi de Güney Afrika’nın G-20 Başkanlığı sırasında kamuoyuyla paylaşılan Eşitsizlik Üzerine Uluslararası Panel’e öncülük ediyorlar. Bu 1988’de başlatılan İklim Değişikliği Üzerine Hükümetler Arası Panel modeli bir girişim olarak planlanıyor. Küresel eşitsizliklere karşı yetkili ve etkili bir ses yükseltmeyi planlıyor. Nobel ödüllü ünlü iktisatçı Joseph Stiglitz liderliğinde, aralarında Hintli kalkınma iktisatçısı Jayati Ghosh’un da bulunduğu çok sayıda uzmanın hazırladığı Küresel Eşitsizlik Raporu Johannesburg’daki G-20 toplantısı öncesi yayımlandı ve yapılacak çalışmaların genel çerçevesi ortaya çıkmış oldu.

Küresel eşitsizliklerin teşhiri çözüm önerilerinin sunulmasının yanı sıra, oldukça kapsamlı ve çarpıcı istatistiklere de yer verilen bu raporun önemli noktalarının 10 maddede sunumu:

1- Dünya ülkelerinin yüzde 83’ü Gini katsayısının 0,4’ün üzerinde olmasıyla ölçülen yüksek gelir dağılımı bozukluğuna sahip. Dünya nüfusunun yüzde 90’ı bu ülkelerde yaşıyor. Servet eşitsizlikleri ise gelir eşitsizliklerinden daha derin. 2020 ile 2024 yılları arasında yaratılan servetin yüzde 41’ine en zengin yüzde 1 kondu. Dünyanın en yoksul yarısı ise bu servet artışından ancak yüzde 1 pay alabildi. Küresel nüfus içinde 2,3 milyar kişi düzenli bir biçimde öğün atlamayla kendini gösteren ılımlı veya şiddetli gıda güvencesizliğiyle karşı karşıya. Bu sorun 2019’dan bu yana 335 milyon kişinin açlar kervanına katılımıyla ağırlaştı.

2- Eşitsizlik insanların yaşamını kırılgan hale getirir. Adalet duygusunu zedeleyerek, hayal kırıklığı ve mutsuzluğa yol açar. Zamanla toplumsal ve politik ahengi, yurttaşların yetkililere ve kurumlara güvenini erozyona uğratır. Politik istikrarsızlığı körükler, demokrasiye olan güveni törpüler, çatışmaları........

© Birgün