2025'te çözüm sürecinde neler yaşandı? |
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin 1 Ekim 2024 günü Meclis açılışında DEM Partili milletvekillerinin elini sıkmasıyla başlayan süreç 2025 yılı boyunca çok yol katetti. İktidarın "Terörsüz Türkiye" dediği; PKK lideri Abdullah Öcalan'ın ise "Barış ve Demokratik Toplum" adını koyduğu sürecin kritik gelişmelerini derledik.
1 Ekim 2024: MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılışında DEM Partili milletvekilleri ile tokalaştı. Bu hareket yeni çözüm süreci için ilk adım olarak yorumlandı. 12 Ekim'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bunu "olumlu ve anlamlı" birgelişme olarak değerlendirdi.
15 Ekim 2024: Bahçeli, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada PKK lideri Abdullah Öcalan'a seslenerek örgütü tasfiye etme çağrısı yaptı: "Türkiye'ye getirilirken 'her türlü hizmete hazırım' diyen terörist başı buyursun terörün bittiğini, örgütün tasfiye edileceğini tek taraflı ilan etsin."
22 Ekim 2024: MHP lideri, PKK ile ilgili çağrısını yineleyerek Abdullah Öcalan'ın TBMM'ye gelerek "örgütün lağvedildiğini ilan etmesini" önerdi. Bahçeli'nin bu açıklaması, "umut hakkı" tartışmalarını başlattı.
Hemen ardından konuşan CHP lideri Özgür Özel'den Bahçeli'ye destek geldi: "Devlet Bey el yükseltti. El yükseltiyorum Devlet Bey, ben de Kürtlere bir devlet teklif ediyorum. Tam olarak kendilerini ait hissetmeyen bütün Kürtlere Türkiye Cumhuriyeti devletinin sahibi olmayı teklif ediyorum."
23 Ekim 2024: Bahçeli'nin açıklamasının hemen ardından DEM Parti Urfa Milletvekili ve Abdullah Öcalan'ın yeğeni Ömer Öcalan İmralı'ya gitti ve Öcalan'ın mesajını aktardı: "Tecrit devam ediyor. Koşullar oluşursa bu süreci çatışma ve şiddet zemininden hukuki ve siyasi zemine çekecek teorik ve pratik güce sahibim."
Aynı gün Ankara'da Türk Havacılık ve Uzay Sanayi'ne (TUSAŞ) yapılan saldırıda beş kişi yaşamını yitirdi. Saldırıyı PKK üstlendi. Halk Savunma Merkezi (HPG) TUSAŞ'ın "ürettiği silahlar nedeniyle" hedef alındığını açıkladı.
24 Ekim 2024: PKK Yürütme Komitesi üyesi Murat Karayılan, İmralı görüşmesine izin verilmesi olumlu karşılandıklarını söyledive "tecrit kalkmadan Öcalan'dan rol oynamasını beklemenin gerçekçi olmadığı" belirtti.
30 Ekim 2024: İstanbul'da "Kent Uzlaşısı" ile kazanılan Esenyurt Belediyesi'nin başkanı Ahmet Özer gözaltına alındı. 1 gün sonra belediyeye kayyım atandı. Özer ise tutuklandı.
Aynı gün Erdoğan, Bahçeli'nin 'Öcalan' çağrısına destek verdi: "Sayın Bahçeli’nin elini değil, tüm vücudunu taşın altına koymasıyla çok daha büyük imkan ele geçirdik. Bu fırsat penceresinin, millet ve siyaset kurumu tarafından iyi değerlendirilmesi gerekiyor.
4 Kasım 2024: Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk, Batman Belediye Başkanı Gülistan Sönük ve Halfeti Belediye Başkanı Mehmet Karayılan görevden alınarak yerlerine kayyım atandı. 22 Kasım'da DEM Partili Dersim ve CHP’li Ovacık belediyelerine kayyım atandı.
26 Kasım 2024: DEM Parti, Abdullah Öcalan ile İmralı'da bir görüşme yapılması için Adalet Bakanlığı'na başvurdu.
Aynı gün Bahçeli partisinin grup toplantısında "İmralı ile DEM grubu arasında yüz yüze temasın gecikmeksizin yapılmasını bekliyor, çağrımızı kararlılıkla tekrarlıyoruz" dedi.
28 Aralık 2024: DEM Parti heyetini oluşturan Sırrı Süreyya Önder ve Pervin Buldan ilk kez İmralı'ya gitti. Heyet Öcalan'ın gönderdiği mesajı paylaştı: "Sayın Bahçeli'nin ve Sayın Erdoğan'ın güç verdiği yeni paradigmaya, ben de pozitif anlamda gerekli katkıyı sunacak ehil ve kararlılığa sahibim."
30 Aralık 2024: KCK Eş Başkanı Bese Hozat "Öcalan'ın ortaya koyduğu çözüm iradesinin arkasında" olduklarını söyledi, "ortada çözüm ya da barış sürecinin söz konusu olmadığını" belirtti. PKK Yürütme Kurulu üyesi Murat Karayılan, aynı gün yayımlanan açıklamasında "yeni bir sürecin sinyallerinin gözükmediğini" söyledi.
2-7 Ocak: DEM Parti İmralı görüşmesinin ardından Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş ile TBMM'de grubu bulunan siyasi partileri ziyarete etti.
DEM Parti İmralı Heyeti ile görüşen CHP lideri Özgür Özel, sürece dair "Samimi ve şeffaf olarak yürütülecek yeni sürece 'evet' diyorum" dedi, Meclis’te tüm siyasi partilerin içinde olduğu bir komisyon çalışmasına ihtiyaç olduğunu vurguladı.
10 Ocak: DEM Parti yönetimindeki Mersin’in Akdeniz Belediyesi Eşbaşkanları Hoşyar Sarıyıldız ve Nuriye Arslan ile meclis üyeleri gözaltına alındı.
11 Ocak: İmralı Heyeti, Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile Leyla Güven'i cezaevinde ziyaret etti. 3 isim de sürece destek verdiklerini ifade etti.
13 Ocak: Akdeniz Belediyesi’ne kayyım atandı.
22 Ocak: Sırrı Süreyya Önder ve Pervin Buldan'dan oluşan heyet ikinci kez İmralı'da Abdullah Öcalan ile görüştü.
29 Ocak: DEM Parti yönetimindeki Siirt Belediyesine kayyım atandı.
Suriye'de Esad yönetimini deviren HTŞ lideri Ahmed Şara geçici yönetimin başkanı ilan edildi.
4 Şubat: DEM Parti Eş Başkanı Tuncer Bakırhan, Öcalan'ın "tarihi bir çağrı yapmaya hazırlandığını" açıkladı.
Aynı gün Suriye Başkanı Ahmed Şara, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Ankara'da görüştü. Erdoğan görüşme sonrası yaptığı açıklamada "Bilhassa Suriye'nin kuzeydoğusunu işgal altında tutan bölücü terör örgütü ve yandaşlarına karşı atılacak adımları mütalaa ettik" dedi.
12 Şubat: PKK Yürütme Kurulu, yaptığı açıklamada "Önder Apo’nun beklenen açıklamasıyla yeni bir süreç başlayacaktır" dedi.
13 Şubat: KCK Eş Başkanı Cemil Bayık, Abdullah Öcalan'dan bir mektup aldıklarını duyurdu.
15 Şubat: 11 Şubat'ta üç yıl hapis cezası alan Van Belediye Başkanı Abdullah Zeydan yerine kayyım atandı.
16-19 Şubat: DEM Parti heyeti Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne giderek Erbil ve Süleymaniye'de bir dizi görüşme gerçekleştirdi. Bu kapsamda Federe Kürdistan Bölgesi'nde Mesut Barzani, Neçirvan Barzani ve Bafıl Talabani ile görüştü.
DEM Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan,"Abdullah Öcalan'ın mektubunun hem Kandil'e hem Avrupa'ya hem de Kuzey ve Doğu Suriye'deki ilgililere ulaştırıldığını" söyledi.
18-21 Şubat: Halkların Demokratik Kongresi’ne (HDK) yapılan operasyonlarda aralarında siyasi parti yöneticileri, sendikacı, sanatçı ve gazetecilerin de yer aldığı 52 kişi gözaltına alındı. 30 kişi daha sonra tutuklandı.
26 Şubat: Adalet Bakanlığı, DEM Parti'nin üçüncü kez Öcalan ile görüşmek için yaptığı başvuruyu kabul etti. 27 Şubat'ta yapılacağı açıklanan ziyarette DEM Parti Eş Başkanları Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan'ın yanı sıra Ahmet Türk, Cengiz Çiçek, Faik Özgür Erol, Sırrı Süreyya Önder ve Pervin Buldan'ın bulunacağı açıklandı.
27 Şubat: İmralı Heyeti genişletildi ve 7 kişilik heyet, İmralı’ya gitti. DEM Parti heyeti İmralı'daki ziyaret sonrasında gerçekleştirilen basın açıklamasında Öcalan'ın "Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı" başlıklı mesajını aktardı.
Abdullah Öcalan, "PKK kendini feshetmelidir" dedi. Aynı zamanda, "Şüphesiz pratikte silahların bırakılması ve PKK'nin kendini feshi, demokratik siyaset ve hukuki boyutun tanınmasını gerektirir" sözü ile çağrıya noktayı koydu.
28 Şubat: MHP lideri Devlet Bahçeli, Öcalan'ın açıklamasının "baştan sona değerli ve önemli" olduğunu söyledi.
Erdoğan, Öcalan’ın çağrısına dair “Yeni bir safhaya geçilmiştir” dedi.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, hükümet ile İmralı arasındaki müzakerelerin bir yıldan uzun süredir devam ettiğini iddia etti.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik de yaptığı açıklamada "Irak ve Suriye'deki tüm uzantılarıyla terör örgütü silah bırakmalıdır ve kendisini feshetmelidir" dedi.
1 Mart: PKK Yürütme Konseyi ateşkes ilan etti. Öcalan'ın çağrısına uyacağını açıkladı.
PKK, kongre toplamak için hazır olduğunu ancak bunun gerçekleşebilmesi için uygun güvenlikli ortamın oluşması ve kongrenin başarısı için de Öcalan'ın bizzat yönlendirmesi ve yürütmesinin gerektiğini belirtti.
6 Mart: HPG, ateşkes kararına rağmen Türkiye’nin 828 saldırı düzenlediğini açıkladı.
9 Mart: Türkiye, Ürdün, Irak, Lübnan ve Suriye IŞİD'e karşı ortak mücadele üzerine anlaştı.
10 Mart: Kurtulmuş, Abdullah Öcalan'ın çağrısına dair soruları "Meclis üzerine düşen sorumluluğu yerine getirecek" şeklinde yanıtladı.
Suriye'de SDG ile Şam arasında 10 Mart Mutabakatı imzalandı.
12 Mart: İmralı Heyeti, yeniden siyasi partileri ziyarete başladı.
Cumhurbaşkan Erdoğan, talep gelmesi halinde DEM Parti İmralı heyetiyle görüşebileceğini söyledi. Bunun üzerine DEM Parti Erdoğan'dan randevu talep etti.
10-16 Mart: DEM Parti, DBP ve TJA, "Barış ve Demokratik Toplum İçin Halk Buluşmaları" kapsamında süreç hakkında bilgilendirme toplantıları düzenledi.
14 Mart: KCK Eş Başkanı Cemil Bayık Öcalan'ın çağrısını sahiplendi ve bu çerçevede "bir değişim ve dönüşüm yaşadıklarını" ifade etti. Duran Kalkan da, "Söz var, pratik yok" diyerek, iktidar ve devletin adım atmadığını söyledi.
16 Mart: Ekrem İmamoğlu yurt gezileri kapsamında Diyarbakır'da yaptığı mitingde "Kürtler 'Bizim sorunumuz var' dediği müddetçe ortada bir Kürt sorunu vardır. Bu sorun diyalogla, şeffaflıkla ve mutlaka her kesimi dinleyerek, şehit ve gazi yakınları başta olmak üzere, tüm kesimlerin gönül rızasıyla özellikle TBMM zemininde çözülmelidir. Adres orasıdır" dedi.
18 Mart: Ekrem İmamoğlu'nun üniversite diploması iptal edildi. İBB'ye "yolsuzluk" iddiasıyla operasyon başlatıldı. 19 Mart'ta gözaltına alınan İmamoğlu, 23 Mart'ta tutuklandı.
Ardından İBB operasyonlarına karşı Saraçhane eylemleri başladı.
20 Mart: MHP lideri Devlet Bahçeli PKK'nin "bir an evvel kongresini toplayarak fesih kararı alması" ve silahlarını teslim etmesi gerektiğini söyledi. Bahçeli fesih için 4 Mayıs tarihini ve kongrenin toplanma yeri olarak da Muş'un Malazgirt ilçesini önerdi. Erdoğan da "Hem kararlıyız hem de samimiyiz" diye konuştu.
21 Mart: Murat Karayılan, sürecin Abdullah Öcalan tarafından yürütülmesi gerektiğini belirterek, kongrenin toplanması için saldırıların durması gerektiğini söyledi.
Sürece ilişkin talepler Nevroz kutlamalarına da yansıdı.
25 Mart: DEM Parti ve DBP heyeti, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde temaslarda bulundu. Türkiye, Mart’ta eylemsizlik kararına rağmen toplamda 11 bin 585 saldırı gerçekleştirildi.
10 Nisan: DEM Parti İmralı heyeti ilk defa Erdoğan’la görüştü. Bir saat 25 dakika süren görüşmede, İmralı heyetini TBMM Başkanvekili ve İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder ile Van Milletvekili Pervin Buldan temsil etti. Sırrı Süreyya Önder, "Çok pozitif bir görüşme oldu" dedi.
15 Nisan: DEM Parti İmralı Heyeti'nde bulunan Sırrı Süreyya Önder geçirdiği kalp rahatsızlığı sebebiyle hastaneye kaldırıldı.
18 Nisan: HPG, 15-18 Nisan’da toplam 627 saldırı gerçekleştiğini açıkladı.
19 Nisan: YNK Genel Başkanı Bafil Talabani, PKK’nin kongresinin Türkiye’nin saldırıları nedeniyle toplanamadığını açıkladı.
21 Nisan: DEM Parti heyeti PKK lideri Abdullah Öcalan ile görüşmek için dördüncü kez İmralı'ya gitti.
Dördüncü görüşmede heyette DEM Parti Van Milletvekili Pervin Buldan'a Abdullah Öcalan'ın avukatı Faik Özgür Erol eşlik etti. Buldan, Öcalan'ın "süreçle ilgili umutlu olduğunu" aktardı.
22 Nisan: DEM Parti Eş Başkanı Tuncer Bakırhan, partisinin grup toplantısında "Haftaya Salı günü başka gündemleri konuşuyor olabiliriz" dedi. Bakırhan'ın bu açıklaması PKK'nın yakın zamanda fesih kongresini toplayacağı beklentilerini artırdı.
24 Nisan: DEM Parti, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile bakanlıkta görüştü. DEM Parti görüşmede, Öcalan'ın çalışma koşullarının düzeltilmesi ve gazetecilerin İmralı'ya giderek görüşme yapması da dahil kapsamlı talepler iletti.
Aynı gün DBP Eş Genel Başkanı Keskin Bayındır ve DEM Partili milletvekillerinin içinde olduğu heyet, Kuzey ve Doğu Suriye'ye geçti.
26 Nisan: Suriyeli Kürt Partiler Kamışlı'da Kürt Ulusal Konferansı düzenledi.
28 Nisan: PKK kongre toplanması için Öcalan'ın "kongreyi yönetir hale gelmesini diliyoruz" dedi.
3 Mayıs: 15 Nisan'dan beri hastanede yoğun bakımda bulunan Sırrı Süreyya Önder hayatını kaybetti.
5 Mayıs: AKP Sözcüsü Ömer Çelik "Günler içinde somut gelişme bekliyoruz" dedi.
7 Mayıs: Devlet Bahçeli rahatsızlığı nedeniyle üç ay sonra ilk kez meclise geldi, Sırrı Süreyya Önder için DEM Parti'ye taziye ziyaretinde bulundu.
9 Mayıs: PKK, 5-7 Mayıs tarihlerinde iki ayrı noktada paralel olarak kongresini topladığını söyledi. Açıklamada Öcalan'ın çağrısı temelinde "tarihi öneme sahip kararlar alındığı" belirtildi, bunların ileri bir tarihte duyurulacağı ifade edildi.
DEM Parti, sekiz maddelik bir açıklama yayımladı. "Tarihi bir eşik: Barışın ve kardeşliğin yeni şafağı" başlıklı açıklamada "PKK'nin tarihi kongre kararlarıyla birlikte elli yıllık çatışmadan barış ufkuna bir adım daha yaklaşmış oluyoruz" ifadeleri kullanıldı.
12 Mayıs: Son olarak da Abdullah Öcalan'ın çağrısıyla 5-7 Mayıs'ta kongresini toplayan PKK, örgütün feshedildiğini açıkladı. PKK "pratikleşme süreci Abdullah Öcalan tarafından yönetilmek ve yürütülmek üzere" örgütsel yapısını feshettiğini, silahlı mücadele yöntemini ve PKK adıyla yürütülen çalışmaları sonlandırdığını söyledi.
Açıklamada, kongrenin hayatını kaybeden PKK'nin öncü kadrolarından Ali Haydar Kaytan ve Rıza Altun'a atfedildiği belirtildi.
Bahçeli: "Barış tohumları umutla sulanmış, çiçek açmıştır. Tarihsel sorumluğu üzerine alan PKK’nin kurucu önderi Abdullah Öcalan’a, İmralı-DEM heyetlerine ve DEM Parti’nin eş genel başkanlarına şükranlarımı sunuyorum."
Erdoğan: "Alınan kararı ülkemizin güvenliğinin milletimizin ebedi kardeşliğinin perçinlenmesi adına önemli buluyoruz."
18 Mayıs: MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, "terörsüz Türkiye" olarak adlandırdıkları süreçle ilgili TBMM'de komisyon kurulması çağrısı yaptı.
İmralı........