Türkçemiz güzel dilimiz.

Bizi biz yapan en önemli özelliğimiz.

Öylesine renkli öylesine yaratıcı ki…

Bazen dinlemeye, okumaya doyamazsınız.

Her sözcükte mutlaka bir yaşanmışlık vardır.

Sizi alır götürür çağlar öncesine…

Bir bakarsınız dört nala Asya’dan at üstündesiniz…

Bir bakarsınız Rumeli’nin türküsünde, Ege’nin zeybeğinde, Karadeniz’in dalgalarında, Anadolu erenlerinin dilinde…

İşte onun için dilimizi anamızın sütü gibi tertemiz korumalıyız.

Bin yılların emeği.

Bir soluklanalım istedim bu hafta.

Sık kullandığımız ama yanlış kullandıklarımızı aklıma geldikçe ya da gördükçe not ettiklerimi, oradan buradan derledim.

Aklıma getirenler haklarını helal etsinler.

Ekleyecekleriniz varsa, beklerim…

Ucu açıktır.

- “Göz var, nizam var” değil, “göz var, izan var.”

İzan “kavrayış” “anlama yeteneği”. Nizam ise “düzen, kural” demektir. Açıkça belli olan, hem gözle hem akılla gerçekleri belirtmek için kullanılır.

-“Aptala malûm olur” değil “Abdala malûm olur”.

“Abdal”, eren veya ermiş demek.

-“Ana gibi yâr, Bağdat gibi diyar olmaz” değil, “Ane gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz!”Ane, Bağdat’a giderken kervanların yanından geçtiği çok dik bir uçurum. Uçurum anlamındaki “yar”ın üzerine bir şapka konunca “sevgili” anlamına geliyor.

-“Bir hoş oldum” değil, “Bîhûş oldum.”

Yani aklım başımdan gitti. “Hûş” akıl, fikir, zekâ demek; “bî” ise, –siz / -sız eki.

-“Eşek hoşaftan ne anlar” değil, “eşek hoş laftan ne anlar”.

Burada farklı fikirler var. Eşeğin önüne hoşafı koyunca tanelerini bırakır suyunu içermiş. Doğruyu saptamak için denemeye değer. Burada yeri gelmişken çocukluğumdan bu yana, hatta devrimci olduktan sonra daha da çok beni üzen bir gerçeğe değinelim.

Eşek insana en çok yardımcı olan, “yükünü” çeken “emekçi” bir hayvandır. Dilde hakkı çok yenir. Küfürlerde bile baş köşededir… “Eşek gibi”ye de çok yanlış anlamlar yüklenir. “Eşek gibi çalışmak” neden ayıp olsun. Çok çalışmak yani… İnsan, çalışkan olmaktan gurur duymalı…

-“Kısa kes Aydın havası olsun” değil, “Kısa kes Aydın abası olsun.”

Aba bir giysidir. Aydın efesinin abası, kısa ve dizleri açıktır. Ege’de erkeklerin giydiği kıyafetlerdeki “dizlik” ya da “zeybek donu” denize kıyısı........

© Aydınlık