İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından Türkiye ekonomisi orta ölçekli ekonomik şok yaşadı. Borsa İstanbul tarihinin en büyük kayıplarından birisini yaşarken döviz fiyatlarında yüzde 10’u aşan bir yükseliş yaşandı. TCMB döviz piyasalarına dört gün boyunca yaptığı müdahalede yaklaşık olarak 8 milyar dolar satış yaptı. Önceki hafta 171 milyar dolar ile rekor kıran merkez banaksı rezervlerinde önemli bir erime gerçekleşti. Peki, Türkiye ekonomisi neden iç siyasal gelişmelere karşı hassas ve kırılgan?

24 Ocak 1980 kararları sonrasında TÜSİAD-IMF eliyle emperyalizmin ambargosu ve baskıları marifetiyle Türkiye ekonomisine bir rol biçildi. Buna göre Türkiye milli üretime ithal ikamesine ve planlamaya son verecek, sözde ‘dışa açılacak’ ve sermaye hareketlerini ‘serbestleştirerek’ sermaye hareketlerine (sıcak para hareketleri olarak okuyabiliriz) açılacaktı. 1980 ve 1990’lar bu yapısal dönüşümle geçti. Türk sanayicisi uluslararası pazarlarla tanıştı, ithalat serbest bırakıldı ve ara mal ithalatına dayalı bir ihracat modeli geliştirildi. Bu arada gelirden alınan vergiler azaltıldı, dolaylı vergiler artırıldı. Sözde iş dünyasına destek olma adına gelir dağılımını bozuldu ve devletin vergi tahsilatına darbe vuruldu. Özelleştirmeler ve sosyal güvencede yapılan devasa kesintilerle ‘kamu harcamaları kısıtlandı.'

IMF reçetesine göre enflasyonun kaynağı kamu harcamalarıydı. Kamunun ekonomideki payı Türkiye ekonomisi tarihinin en düşük seviyesine geriledi. Özel sektörü teşvik adı altında fiyat kontrolleri sona erdirildi ve sözde serbest piyasa güçlendirildi. Mal ticareti serbestleştirilirken sermaye piyasalarında da reformlar yapıldı. Sabit döviz kuru uygulaması sona erdirildi ve serbest kur uygulamaya kondu. Faiz oranları serbest bırakıldı. Sermaye Piyasası Kurulu ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası kuruldu. Yabancı sermayenin girişi çıkışı serbest hale geldi. Yapılan düzenlemelere rağmen sıcak para ve doğrudan sermaye yatımları yoğun olarak 2003’ten sonra Türkiye’ye gelmeye başladı. Özellikle Avrupa........

© Aydınlık