Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yönetimi 2024 yılının ikinci enflasyon raporunu geçen hafta içinde açıkladı. Yapılan sunumda 2024 yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 36’dan yüzde 38’e yükseltildi. Enflasyon beklentisinin üst bandı olan yüzde 42 aynı seviyede bırakıldı. Piyasanın yıl sonu enflasyon beklentisi ise ortalama yüzde 45. Yılın ilk çeyreğinde enflasyonun yeniden ivmelenmesi ve vatandaşın enflasyonu manşet enflasyondan çok daha fazla hissetmeye başlaması TCMB’yi enflasyon hedefini yükseltmeye zorladı. TCMB’nin beklentisini aşan bu artış haziran ayından sonra baz etkisiyle gerileceği ifade edilerek biraz daha sabır gösterilmesi isteniyor.
Enflasyonda sektörel olarak bakıldığında hizmetler sektörünün ağırlığı bir yılı aşkın süredir devam ediyor. Bu konu raporda ‘hizmet enflasyonu görünümü’ başlığı altında incelenmiş. Hizmet sektörü alt grupları incelenmiş ve bu alt grupların enflasyona etkisi hesaplanmış. Bölümün sonunda yapılan modellemenin hizmet sektöründeki artışın temel nedenini açıklamakta yetersiz olduğu görülüyor. Yapılan istatistikler matematik sonuçları doğru yorumlamak komsunda eksiklikler içeriyor. Oysa daha önceki TCMB enflasyon raporlarında ifade edilen enflasyona etki eden makro etkenler neden-sonuç ilişkisine dayalı temel unsurlar barındırıyordu. Bir önceki enflasyon raporunda bulunan yukarıdaki istatistik son raporda çıkarılmış. 2024 yılı Birinci Enflasyon Raporunda 41. sayfada 2023 yılında enflasyonun temel makro belirleyicileri’ başlığında temel etkenler oransal olarak saptanmıştı. Aralık 2023 enflasyonu yüzde 64,8. Enflasyona etki eden temel faktörler; döviz kuru 20,3 puan, talep 9,2 puan, fiyatlama davranışları (şirketlerin fahiş fiyat artışları) 8,7 puan, ücretler 8,4 puan, gıda 7,9 puan, akaryakıt 4,9 puan vergi 4,6 puan.
Sayın Mehmet Şimşek ve ekibinin göreve gelmesinden sonra enflasyonu nasıl körüklediği yukarıdaki istatistikte görülüyor. Şimşek ve ekibi görevi devraldıktan sonra enflasyon yüzde 38’den yüzde 69’a geldi ve 2023 yılı sonuna kadar yüzde 40’ı aşkın devalüasyon gerçekleşti. Yukarıdaki istatistiğe göre dövizin enflasyonda en az 20 puan katkısı var. Ayrıca şirketlerin fahiş artışlarına ve gıda fiyatları ile birlikte toplandığında bu etkenlerin enflasyona etkisi toplam 17,3 puan oldu. Aynı dönemde bazı dolaylı vergilerde artış yapıldı; bunun etkisi 4,3 puan. 9,2 puanlık talep enflasyonu önemli bir diğer etkendir. Ekonomi yönetiminin talep........