Yapay zekâ balonu sürüyor. Teknoloji medyasının “Muhteşem Yedilisi”, yapay zekâ şirketleriyle birlikte ABD borsasını yükseltmeye devam ediyor. ABD’de piyasa değeri en yüksek ilk on şirket, S&P-500 endeksinin toplam piyasa değerinin yüzde 40’ından fazlasını elinde tutuyor ve bu şirketlerin hisse fiyatları, kaydedilen kâr artışının çok üzerinde yükselmeyi sürdürüyor.

Büyük ABD “hiper ölçekleyicilerinin” (YZ geliştirme şirketleri) son kazanç raporları, gelir artışının güçlü kaldığını gösteriyor; ancak serbest nakit akışı hızlanan sermaye harcamaları tarafından adeta emiliyor. Bu nedenle bu firmalar, YZ geliştirme yarışını sürdürebilmek için kiralama yöntemine ve yeni borçlanmaya yöneliyor. Yapay zekâya yatırım yapan şirketler, geçen yılın S&P 500 getirilerinin yüzde 75’ini, kazanç büyümesinin yüzde 80’ini ve sermaye harcaması artışının neredeyse yüzde 90’ını temsil ediyor. Küresel yapay zekâ altyapı yatırımı 2025’te yaklaşık 400 milyar dolara yaklaştı; 2030’a kadar toplam harcamanın 5–7 trilyon doları aşabileceği tahmin ediliyor. Bu yatırımın yaklaşık yüzde 60’ı yarı iletkenlere ve bilgisayar donanımına gidiyor; bu seviyede yatırım, ticari kullanımına yeni başlayan bir teknoloji için eşi benzeri görülmemiş bir durum.

Bilgi teknolojisi yatırımının ABD ekonomik faaliyetinin tek sürükleyicisi olduğu iddiası tamamen doğru değil. Veri merkezlerine giren ekipmanın önemli bir kısmı ithal edildiğinden, bu durum GSYH’ye olumsuz yansımalar yaratıyor. Yine de “silikon dağı” yükselmeye devam ediyor.

Yapay zekâ balonu –ki gerçekten bir balondur–, 1840’larda Britanya’da ve 1870’lerde ABD’de yaşanan “demiryolu çılgınlığı” ile dikkat çekici benzerlikler taşıyor. O dönem demiryolları, ulaşımı ve seyahati dönüştürecek güçlü bir yeni teknoloji olarak görülüyor ve verimliliği artıracağı düşünülüyordu. Bu nedenle 1840’lar boyunca Britanya’da, ardından 1870’lerde ABD’de, şirketler peş peşe yeni hatlar açarak hisse senetlerinde büyük bir spekülasyon yarattı; bunun doruk noktası ABD’de kıtayı boydan boya geçen demiryolu hattının tamamlanmasıydı.

Birleşik Krallık’ta mania 1846’da zirveye ulaştı. O yıl, toplam 9.500 millik (15.300 km) yeni demiryolu hattı için 263 parlamento yasası çıkarıldı. Yetkilendirilen demiryollarının yaklaşık üçte biri hiç inşa edilmedi; şirketler ya kötü mali planlama........

© Aydınlık