Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) 2024 Dünya Yatırım Raporu’nu yayınlandı. Raporun ana teması ve dolayısıyla alt başlığı ‘Yatırımı Kolaylaştırma ve Dijital Hükümet’ olarak belirlenmiş (Meraklısı Rapor’a şu bağlantıdan ulaşabilir: https://unctad.org).

Hemen belirtelim ki, UNCTAD anti-kapitalist bir kuruluş değil ama anarşik olmayan bir kapitalizmin işlemesi için kafa yoruyor ve bu bağlamda geri bıraktırılmış olan ülkelerin sorunlarına da ışıldak tutuyor.

Rapor’da ‘Yatırımların Sürdürülebilir Kalkınma’nın yakıtı olduğu’ vurgulanmakta; ‘SKA (Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları) hedeflerine ve iklim finansmanı hedefine ulaşmak için gereken fonlara ilişkin açığı kapatmak için kestirimsel olarak 500 milyar dolarlık bir uluslararası kamu finansmanına ve 500 milyar dolarlık özel finansmana (yıllık olarak) gereksinim olduğu ve bunun da çoğunun DYY (Doğrudan Yabancı Yatırım) biçiminde olabileceğinin’ altı çizilmektedir.

Gelişmekte olan ülkelerin birçoğunda durumun mafiş (boş geçtiği) belirtilen raporda 2023’e ilişkin de pek iç açıcı şeyler söylenmemiş: Küresel ve bölgesel krizler, ticaret gerilimleri ve daha sıkı fonlama koşulları DYY’ler üzerinde olumsuz etki yaratmış ve durgunluk 2023’te ikinci yılına girmiş, küresel DYY akışları 1,3 trilyon dolar ile patinaj çekmiş. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde yeni sınaî ve alt yapısal projelerde azalma olmuş, hele SKA ile ilgili olan yatırımlarda yüzde 10’dan fazla düşme olmuş! SKA yatırımlarında (altyapı, yenilenebilir enerji, tarım, temiz su-atık su, sağlık ve eğitim vb.) durgunluk ve yetersiz fonlama 2030 Gündem ve SKA uygulamalarında şiddetli engelleme etkisi yapıyormuş. SKA yatırımlarının dağılımında da eşitsiz bir durum gözleniyor. Asya ortalamanın üstünde yatırım çekerken; Afrika, Latin Amerika ve Karayipler daha az proje almış.

Raporda ilk alt başlık olan ‘yatırım kolaylaştırma’ bağlamında hem ulusal politikalar hem de uluslararası anlaşmaların önemi olduğu, ikinci başlık olan ‘dijital hükümet’ bağlamında ise bu tür uygulamaların yatırımcılara yardımı ve kurumsal yönetişimi güçlendireceği vurgulanmış.

UNCTAD bu tür çabaların yeterli olamayabileceğini, çünkü finansal akımların debisinin yeterli olmadığını belirtiyor ve çabaların iki kat harcanmasının bir zorunluluk olduğunu vurguluyor. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ‘tüm karar vericilere sürdürülebilir finansın artan yük ve istemleri karşılayabilecek düzeyde hareketliliğine öncelik verme’ çağrısında bulunuyor ve ekliyor: “Bu amaca ulaşmak için önerdiğimiz SKA itkisi hem uygulanabilir hem de başarılabilir araçlar sunmaktadır.” Guterres ‘çağrıyı özellikle özel yatırımların çoğalması için çaba harcayan çok taraflı bankalara’........

© Aydınlık